Wrażliwość na barwy, nazywana często poczuciem koloru, należy do tej samej kategorii wrażliwości, co słuch muzyczny. W dużej mierze jest cechą wrodzoną. Jednak, podobnie jak w przypadku słuchu muzycznego, to od wpływu otoczenia (rodziny, nauczycieli) zależy, jak ta wrażliwość będzie kształtowana i doskonalona. Creative Park firmy Canon stanowi unikalne miejsce poznawania barw. Poprzez zabawę wspiera rozwój dzieci, odkrywając różnorodność kolorów, form i stylów.
Kreatywny park
Creative Park Canona to miejsce, które wprowadza nas w nieskończony świat kolorów. Oferuje jednocześnie masę inspiracji do zabawy. Dzieci mają szansę dotknąć niezliczonych barw i bawić się nimi. Zdobywają niezbędne doświadczenie rozwijające ich zmysły. Świat Creative Park oferuje ciągle nowe inspiracje dzięki setkom wzorów i modeli. Towarzyszy nam w codziennych zabawach i podkreśla ważne wydarzenia. To świetne narzędzie, które poprzez zabawę wspiera rozwój naszych dzieci. W Creative Park kolory przybierają konkretne formy. Dzieci mają szansę obserwować ich zestawienia i sposób wykorzystania. Znajdziemy tam kartki, wzory zaproszeń, kopert, papeterii, okładek do płyt CD, ramek do zdjęć a nawet pudełek na prezenty. Nie brakuje trójwymiarowych modeli przedstawiających zwierzęta, zabawki, dekoracje okolicznościowe, znane budowle świata, pojazdy oraz formy z dziedziny nauki w różnym stopniu trudności dopasowanym do wieku użytkownika. Co istotne, mamy do czynienia z bogactwem obrazów czerpiących z wielu konwencji artystycznych. Dzięki nim będziemy mogli stworzyć trójwymiarowe obrazy, reliefy, orgiami, czy mozaiki. W Parku Kreatywnym kolory faktycznie zostały ożywione.
Pierwsze kroki w kolorach
Decyzje w kwestii wyboru zabawek, koloru tapety, ubrań dziecka podejmują najczęściej rodzice lub opiekunowie. Warto, aby były to decyzje przemyślane. Świadome kształtowanie środowiska dziecka przez odpowiedni dobór kolorów w jego otoczeniu, kształtuje jego dalszą postawę i wrażliwość.
Małe dzieci bardzo szybko zaczynają postrzegać pełen zakres kolorów. Już w pierwszym miesiącu życia rejestrują barwę żółtą, pomarańczową, czerwoną, turkusową, niebieską, seledynową i purpurową. W drugim miesiącu życia dziecko odróżnia kolor żółty od zielonego, a miesiąc później żółty od czerwonego. W 3 lub 4 miesiącu dziecko osiąga pełny poziom rozpoznawania barw, tak jak u dorosłego człowieka.
Niemowlęta postrzegają jako przyjemne i preferują kolory ciepłe (czerwony, żółty, pomarańczowy). Według badań, korzystny wpływ na nastrój niemowląt i małych dzieci wywierają harmonijnie dobrane naturalne odcienie ludzkiej skóry, a więc – beż, jasne odzienie różu, kolory potocznie nazywane kremowymi i cielistymi. Kojarzą się one ze skórą matki. Warto o tym pamiętać w czasach, kiedy jesteśmy poddani presji otaczania dzieci zabawkami edukacyjnymi od pierwszych dni ich życia.
Duże kontrasty kolorystyczne, barwy jaskrawe, szczególnie na przedmiotach poruszających się i błyszczących, działają, co prawda stymulująco na mózg niemowlaka i małych dzieci, jednak ich nadmiar w otoczeniu może spowodować zbyt duże pobudzenie, a co za tym idzie problemy z zasypianiem, płaczliwość. Oczywiście już w tym wieku zaznaczają się indywidualne upodobania dotyczące kolorów i ich ilości w otoczeniu. Dlatego ważne jest obserwowanie reakcji niemowląt. Może się okazać że zamiast lekarstwa „na kolkę“, nieustanny płacz dziecka pomoże usunięcie znad łóżeczka wirującej karuzeli w stu kolorach.
Smak kolorów
Ludzie reagują na kolor na różnych poziomach. Organizm ludzki reaguje fizjologicznie – zmianą ciśnienia krwi, przyśpieszeniem oddechu, zaburzeniami równowagi, sennością, pobudzeniem apetytu. Na kolory reagujemy również w sposób uwarunkowany kulturowo – nauczyciele podkreślają błędy kolorem czerwonym, ta sama barwa jest wykorzystywana w przypadku znaków ostrzegawczych. W ten sposób kultura wzmacnia naszą i tak silną fizjologiczną reakcję na kolor czerwony, który również w świecie zwierząt jest kolorem ostrzegawczym. Co za tym idzie, dobór kolorów może wpływać na proces wychowawczy i na zachowanie dzieci.
• Czerwony – najsilniej wpływa na ludzką psychikę – pobudza, wzmaga apetyt (kolor stosowany w gastronomi, jadalniach, kuchniach) przyśpiesza metabolizm. Stosowanie koloru czerwonego na dużych powierzchniach w pokojach dziecięcych jest ryzykowne. Natomiast odpowiednio dobrane dodatki lub elementy pomagają utrzymać dobry nastrój, szczególnie w okresie jesienno-zimowym. Czerwony jest symbolem życia (kolor krwi).
• Zielony – uspokaja, odpręża wzrok (stosowany w salach operacyjnych), relaksuje. Odpowiednio wyważona ilość sprzyja skupieniu. Kolor natury. Natomiast, co ciekawe, nadmiar zieleni może wpływać depresyjnie.
• Niebieski – kolor orzeźwiający, dający wrażenie chłodu, czystości (odstrasza owady) i oddalenia. Obniża ciśnienie krwi i uspokaja.
• Jego odcień – granatowy – podnosi zdolność skupienia uwagi – nie bez przyczyny stosowany, jako kolor mundurków szkolnych.
• Żółty – sprawia wrażenie ciepła, pobudza aktywność (chociaż nie tak silnie jak kolor czerwony).
• Pomarańczowy – kolor pobudzający. Kulturowo uznawany za symbol ognia i energii.
• Czarny – wzmacnia wrażenie ciężaru i przygnębienia, może bardzo negatywnie oddziaływać na osoby z klaustrofobią.
• Różowy – symbolizuje miłość. Kolor poprawiający nastrój. Badania dowodzą, że kobiety (dziewczynki również) reagują silnie fizjologicznie na kolor różowy. Rozszerzone źrenice i mimika twarzy. Wykorzystywane przez producentów zabawek, ubrań i książek dla dziewczynek.
Koloroterapia jest wykorzystywana w leczeniu zaburzeń rozwojowych m. in. stereotypii, ADHD, dysleksji. Wiedza o wpływie kolorów na reakcje pomaga w kształtowaniu odpowiedniego otoczenia dzieci z takimi problemami.
Wychowanie na pomarańczowo
Kolory mają szczególne znaczenie w autoekspresji dziecka. Młodzi ludzie nadają im silne znaczenie emocjonalne. Przedszkolaki przypisują barwność różnym pojęciom i uczuciom. I tak, smutek bywa szary, czarny, natomiast radość – czerwona i pomarańczowa. Dzieci nadają też kolory abstrakcyjnym i niematerialnym pojęciom. Potrafią odpowiedzieć na pytanie, jakiego koloru jest głos mamy, czy jaki kolor ma środa.
Często w rysunkach dzieci nieszczęśliwych, trapionych problemami powtarzają się kolory ciemne, brudne fiolety, granaty. Nie należy jednak podnosić alarmu z powodu jednego czarno-szarego rysunku. Być może dziecko namalowało po prostu wczorajszą burzę lub straszny sen, zagubienie zabawki. Pamiętajmy, że twórczość plastyczna jest dla dziecka sposobem odreagowanie stresu. Doświadcza go w różnym stopniu każde dziecko i czarno-szare rysunki nie muszą świadczyć o głębokiej traumie. W razie jakichkolwiek wątpliwości dotyczących gamy kolorystycznej i treści warto skonsultować prace dziecka z psychologiem lub pedagogiem.
Wspomaganie rozwoju poprzez zabawę z kolorami jest często uzależnione od samej estetyki otoczenia i zabawek dziecka. Najprostsze zabawy można prowadzić właściwie wszędzie. Wystarczy samo rozpoznawanie i nazywanie kolorów np. podczas jazdy samochodem – zabawa w „widzę coś koloru….” lub nazywanie klocków, piłek, zabawek. Rozbudzanie różnorodności kolorystycznej dziecka polega również na rozpoznawaniu różnych odcieni tego samego koloru. Nie należy wymagać od dzieci nazywania odcieni. Zadajemy proste pytania, który kolor jest jaśniejszy, co dziecku przypomina, jakie zna przedmioty tego koloru. Ciekawą formą zabawy z kolorem jest manipulowanie barwami. „Magiczne mieszanki“ robią szczególnie duże wrażenie na przedszkolakach. Najlepiej do tego celu nadaję się farby i plastelina. Dzięki nim możemy stworzyć pełną gamę barw z kolorów podstawowych.
* * *
Kolory są nieodłącznym elementem naszego otoczenia. Wpływają na emocje, doznania, rozumienie świata i relacje z innymi. Są elementem wyrazu i nawet mimowolnie stanowią środek komunikacji międzyludzkiej. Umiejętność zabawy kolorami i rozpoznawania ich znaczenia jest jednym z elementów wychowania. W konsekwencji wpływa na wrażliwość, estetykę i rozwój kreatywności.
Informacja o Canon Creative Park: Mając na uwadze twórczą zabawę z kolorami, Canon stworzył Creative Park – stronę internetową, będącą źródłem dobrej zabawy i nieograniczonych możliwości tworzenia przestrzennych form dekoracji świątecznych, kart okolicznościowych, albumów oraz wszelkiego rodzaju szablonów. Canon Creative Park daje możliwość ciekawego spędzania wolnego czasu z dzieckiem i cała rodziną, zapewniając radość oglądania, drukowania, wycinania, klejenia i składania różnorodnych wzorów. Stanowi miejsce kreatywnego wykorzystania produktów Canon PIXMA – serii drukarek fotograficznych oferujących doskonałe efekty domowego wydruku fotografii i dokumentów.
Serwis znajduje się pod adresem: http://www.canon.com/c-park/
Informacja o autorze: Anna Moskal jest malarką, fotografem, pedagogiem. Ukończyła Wydział Komunikacji Multimedialnej Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu. Stypendystka École Nationale Des Beaux Arts de Lyon. Prowadziła zajęcia z fotografii w Instytucie Głuchoniemych w Warszawie. Obecnie prowadzi studio graficzne. W Fundacji Atelier prowadzi zajęcia dla dzieci oraz kursu fotografii cyfrowej dla młodzieży i dorosłych.