Kulturalny, życzliwy, dobrotliwy i niezwykle pobożny. Zamiast alkoholu pil wodę, nie wdawał się w pozamałżeńskie romanse, a swoje dzieci wykształcił znacznie ponad ówczesne standardy. Kiedy trzeba wytrwały i nieustępliwy, nie pozwalał sobą sterować i potrafił myśleć przyszłościowo. Taki obraz Kazimierza Jagiellończyka przekazali jego współcześni. Choć kiedy się urodził niektórzy poddawali w wątpliwość jego pochodzenie, z wyglądu był nieodrodnym synem swojego ojca.
Kim był Kazimierz Jagiellończyk?
Rodzice
Rodzicami Kazimierza Jagiellończyka byli król Władysław Jagiełło i jego czwarta żona Zofia Holszańska, nazywana Sonką. Narodzinom królewicza towarzyszyła atmosfera skandalu. Jego matka była młodą, piękną kobietą, natomiast ojciec przekroczył już siedemdziesiątkę. Z tego powodu królowej zarzucano niewierność. Okazało się jednak, że to tylko złośliwe plotki.
Dzieciństwo i młodość
Kazimierz IV Andrzej Jagiellończyk urodził się 30 listopada 1427 roku w Krakowie. Wraz z bratem otrzymał staranne wykształcenie. Znał ruski, ćwiczył tężyznę fizyczną, często brał udział w polowaniach. Kiedy miał siedem lat zmarł jego ojciec. Królem został brat Kazimierza, dziesięcioletni wówczas Władysław. Opiekę nad małoletnimi synami Jagiełły sprawował kardynał Zbigniew Oleśnicki i to on realnie rządził w Polsce.
Wielki Książę Litewski
Kiedy zamordowano litewskiego księcia Zygmunta Kiejstutowicza, trzynastoletni Kazimierz Jagiellończyk został wybrany Wielkim Księciem Litewskim. Choć początkowo możne rody wykorzystywały jego małoletniość i obsadzały ważne stanowiska swoimi przedstawicielami, z czasem książę nabierał coraz więcej doświadczenia i uwalniał się spod ich wpływów. Panował na Litwie przez siedem lat odnosząc całkiem spore sukcesy.
Śmierć
Kazimierz Jagiellończyk zmarł 7 czerwca 1492 roku w Grodnie. Pochowano go w kaplicy Świętokrzyskiej, w katedrze na Wawelu. Nagrobek władcy z plamistego, salzburskiego marmuru wyrzeźbił Wit Stwosz. Na wierzchniej płycie artysta umieścił figurę przedstawiająca zmarłego, która ma prawdziwe rysy Kazimierza Jagiellończyka.
Panowanie Kazimierza Jagiellończyka
Objecie tronu
W 1444 roku starszy brat Kazimierza, Władysław III Warneńczyk, zginął w bitwie pod Warną. Naturalnym następcą był Kazimierz, jednak on zwlekał z koronacją pod pretekstem oczekiwania na potwierdzenie śmierci brata, którego ciała nie odnaleziono. W rzeczywistości było to przemyślane działanie, które miało na celu koronację na własnych warunkach. W końcu 25 czerwca 1447 roku Kazimierz Jagiellończyk został koronowany w katedrze na Wawelu.
Wojna trzynastoletnia
Od 1454 Kazimierz Jagiellończyk prowadził wojnę z zakonem krzyżackim, która przeszła do historii jako wojna trzynastoletnia. Zakończył ją pokój podpisany w Toruniu w 1466. Na jego mocy każdy nowo wybrany mistrz krzyżacki musiał złożyć przysięgę wierności królowi Polski. Do Polski powróciło utracone ponad 100 lat wcześniej Pomorze Gdańskie.
Spór z papiestwem
Kazimierz Jagiellończyk był bardzo pobożny, a sprawy duchowe zajmowały sporą część jego czasu. Mimo to był zwolennikiem przewagi władzy świeckiej nad kościelnymi hierarchami. Król chciał mieć realny wpływ na obsadzanie stanowisk biskupich w swoim kraju, przez co popadł nawet w konflikt ze Stolicą Apostolską.
Kazimierz Jagiellończyk – ciekawostki
Horoskop
W chwili narodzin księcia Kazimierza, na dworze królewskim przebywał czeski astrolog Henryk z Pragi. Według niego w momencie narodzin dziecka układ gwiazd na niebie był wyjątkowo niekorzystny. Astrolog stwierdził, że przyszłość małego królewicza nie zapowiada się dobrze i nie wróżył mu żadnych sukcesów.
Małżeństwo
Legenda głosi, że kiedy Kazimierz po raz pierwszy zobaczył wybraną dla niego narzeczoną, tak się przestraszył, że uciekł do swoich komnat. Ile w tym prawdy nie wiadomo, natomiast źródła rzeczywiście sugerują, że Elżbieta Rakuszanka nie mogła pochwalić się urodą. Ostatecznie jednak doszło do zawarcia małżeństwa, które okazało się niezwykle zgodne i udane. Para królewska doczekała się trzynaściorga dzieci.
Klątwa Kazimierza Jagiellończyka
W latach 70. XX wieku otwarto grób Kazimierza Jagiellończyka i ekshumowano zwłoki króla. W przeciągu dekady od tego wydarzenia zmarło aż 15 osób, które miały styczność z otwartym grobowcem. I choć wielu dopatrywało się w tym tajemniczej klątwy, po długich badaniach okazało się, że w krypcie rozwijała się niezwykle groźna dla zdrowia pleśń.
Kazimierz Jagiellończyk – jeden z najlepszych władców Polski?
Pomnożyciel Polski
Panowanie Kazimierza Jagiellończyka jest oceniane przez historyków bardzo pozytywnie. Ostateczne pokonanie Krzyżaków, odzyskanie dostępu do morza, które przyczyniło się do rozwoju handlu, a także ugruntowanie znaczenia Jagiellonów jako liczącej się dynastii w Europie, to jego najważniejsze dokonania. Niewątpliwie władca ten należał do najlepszych polskich królów, a jego rządy przyniosły mu zaszczytny tytuł „pomnożyciela Polski”.
Sztuka, kultura, nauka
Kazimierz Jagiellończyk dbał o rozwój sztuki, kultury i nauki. Za jego panowania w Krakowie pracował sprowadzony z Norymbergii Wit Stwosz, twórca wspaniałego ołtarza w kościele Mariackim. Upowszechniał się dostęp do oświaty. W kręgach królewskiego dworu działali wybitni uczeni jak Jan Długosz czy Filip Kallimach.
Jagiellońskie imperium
W momencie śmierci Kazimierza, dynastia Jagiellonów była jedną z dominujących w Europie. Dzięki staraniom króla, Jagiellonowie rządzili nie tylko na terenie Polski i Litwy, ale także Czech i Węgier, gdzie władcą został jego najstarszy syn Władysław Jagiellończyk. Dziećmi Kazimierza byli też kolejni królowie Polski: Jan Olbracht, Aleksander I Zygmunt. Córki zostały wydane za mąż za najwybitniejszych władców europejskich.