O rozmiarach Bajkału najlepiej świadczy to, że wypełniająca to jezioro woda stanowi 20% całych znanych zasobów słodkiej wody występujących na Ziemi. I choć przez pięć miesięcy w roku na powierzchni tworzy się tam gruba warstwa lodu, to pod nią kwitnie życie. Tamtejszy ekosystem jest naprawdę zróżnicowany. I wyjątkowy.
Czytaj też: Metrowe opady śniegu, arktyczne mrozy i wielka gołoledź. Czym był zimowy cyklon, który uderzył w USA?
Wystarczy dodać, że 80 procent roślin i zwierząt zamieszkujących wody Bajkału nie występuje nigdzie indziej. Do tego grona zaliczają się ryby z rodzaju Comephorus, będące klasycznym przykład endemizmu, czyli zasięgu występowania gatunków ograniczonego do określonego obszaru. Pozbawione łusek i częściowo przezroczyste, organizmy te wchodzą w skład co najmniej dwóch różnych gatunków: C. baikalensis oraz C. dybowski.
Jezioro Bajkał ma około 25 milionów lat i głębokość niemal 1700 metrów
Niezwykły może wydać się fakt, iż opisywane zwierzęta są w stanie przetrwać na skrajnie różnych głębokościach. Można więc je spotkać zarówno na kilkudziesięciu metrach, jak i blisko dna Bajkału. W przetrwaniu w tak skrajnych warunkach pomaga im wysoka zawartość tłuszczu. Samice są większe od samców, choć generalnie rzecz ujmując przedstawiciele rodzaju Comephorus nie należą do gigantów: zazwyczaj osiągają od 10 do 20 centymetrów długości.
Poza tym wspomniane ryby cechują się kanibalistycznymi skłonnościami. W skład ich diety mogą wchodzić młodzi przedstawiciele ich własnego gatunku. Nawet ci starsi służą natomiast za podstawę jadłospisu innego lokalnego gatunku: foki bajkalskiej.
Samo jezioro jest natomiast naprawdę fascynującym miejscem. Przy powierzchni wynoszącej około 31 500 kilometrów kwadratowych, co jest wartością niewiele niższą od powierzchni całego województwa mazowieckiego, Bajkał odgrywa istotną rolę jako zbiornik słodkiej wody, miejsce utrzymywania różnorodności biologicznej oraz… siedlisko wszelkiego rodzaju zagadek. Jedna z największych w ostatnich latach dotyczyła tajemniczych pierścieni lodowych powstających na powierzchni w miesiącach zimowych.
Czytaj też: Beringia połączyła Amerykę i Azję. Kiedy doszło do powstania naturalnego mostu?
Z czasem naukowcy doszli do wniosku, że tego typu struktury powstają, gdy ciepłe wiry głęboko pod powierzchnią zamarzniętego jeziora tworzą przepływy poruszające się zgodnie z ruchem wskazówek zegara, co ma miejsce nawet w chłodniejszych miesiącach. Siła tych przepływów była najniższa w centrum, gdzie lód przy powierzchni jest zamarznięty, lecz silniejszy prąd na zewnątrz wiru może go skruszyć bądź roztopić. W efekcie powstają pierścienie widoczne nawet z perspektywy satelitów.