Para sędziwych brytyjskich kryptologów ogłosiła odczytanie tajemnej inskrypcji, dotyczącej tożsamości najbardziej poszukiwanego skarbu chrześcijaństwa – świętego Graala. Tego roku spotkali się z królową Elżbietą II. Czy brytyjska monarchini poznała odpowiedź na pytanie o stan i kształt legendarnej relikwii?
Liczne na przestrzeni wieków poszukiwania świętego Graala nie mogły się powieść, ponieważ Graal prawdopodobnie nie był tym, za co go uważano: kielichem, z którego Jezus pił podczas Ostatniej Wieczerzy, a do którego później Józef z Arymatei zebrał krew wypływającą z przebitego włócznią boku Chrystusa. Najbardziej tajemniczy obiekt chrześcijaństwa mógł być… kamieniem. Do tego kamieniem czczonym przez pogan, któremu chrześcijaństwo nadało cechy boskości. Czyżby zatem historia o kielichu miała wprowadzać poszukujących w błąd? Nie byłoby w tym nic dziwnego, zakładając, że Strażnicy Graala mieli ukryć go przed tymi, którzy nie są Graala godni.
W średniowieczu krążyły też legendy o pochodzeniu Graala z korony Lucyfera lub o szlachetnym kamieniu zamienionymw Graala, dającym moc w Babilonie. Kolejno kamień miał być w posiadaniu Melchizedeka, Abrahama, Mojżesza (ten miał umieścić kamień w Arce Przymierza), Dawida i Salomona. Wolnomularze, powiernicy tajemnej wiedzy, posądzani o wpływanie na losy świata, to ich następcy. Ich mistrz Hiram – budowniczy świątyni Salomona, to nikt inny jak człowiek pracujący w kamieniu. Czy zatem był depozytariuszem tajemnej wiedzy, za którą przyszło mu zapłacić życiem?
Kosmiczna skała
Lapis betilis to nazwa pochodzenia semickiego, która odnosi się do starożytnych kamieni, czczonych w wielu religiach. Celtowie swoim władcom budowali kamienne grobowce – dolmeny, a granice posiadłości oznaczali wielkimi głazami. Składali też ofiary przy pojedynczych kamieniach, które w ich wierzeniach były wejściem do królestwa zmarłych. Ośrodkiem świątyni w Delfach był omfalos, kamień; w centrum Mekki znajduje się kamień Kaaba, który – według legendy – początkowo był biały, a wchłaniając w siebie grzechy wyznawców – stał się czerwono-czarny. W rzeczywistości kamień al-hadżar al-aswad (rozbity na trzy mniejsze) jest meteorytem lub fragmentem lawy i czczono go już w czasach przedislamskich.
Inne święte kamienie, czczone przez ludzkość, to kamienne tablice z dziesięciorgiem przykazań odebrane przez Mojżesza od Boga. W Biblii natrafiamy też na kamień szafirowy o boskiej naturze (Księga Wyjścia 24, 9–10). Arka Przymierza określana jest jako relikwia stworzona z dwóch kawałków meteorytu. Ołtarze w judaizmie buduje się z dwunastu kamieni, na żydowskich nagrobkach odwiedzający kładą kamienie. Opoką dla Kościoła Jezusa ma być Piotr, czyli Skała. Perskie bóstwo Mitra, czczone potem w starożytnym Rzymie, narodziło się w kamieniu. Jerozolimska skała Moria otaczana jest szczególną czcią zarówno przez Żydów, jak i muzułmanów. Kamieniem z procy Dawid powalił wielokrotnie silniejszego Goliata.
Kamienie o potężnej mocy znane były również w Azji. Kamień Chintamani, pochodzący z Szambali, mitycznej krainy znajdującej się w Tybecie na granicy świata rzeczywistego i duchowego, miał mieć moc równą mocy przysiwanej Graalowi: pozwalał uzyskiwać zdolności telepatyczne i wpływał na rozszerzenie świadomości tych, którzy się nim posługiwali. Szmaragd z korony Lucyfera ma swój odpowiednik w hinduizmie. Urna, perła z czoła Śiwy, to trzecie oko, źródło spokoju i rozumienia, wiecznego szczęścia i zagubionego skarbu mądrości.
Ludzkość od zarania dziejów wierzyła, że meteoryty to zesłane przez Boga kamienie, które mają niezwykłą moc. Świątynia Artemidy w Efezie, której budowę rozpoczęli w VI w. p.n.e. architekt Chersifron z Knossos i jego syn Metagenes, była uważana za jeden z siedmiu cudów świata. Podobno tam właśnie przechowywano duży czarny kamień pochodzenia niebiańskiego. Arystoteles i Pliniusz Starszy pisali, że w roku 467 p.n.e. w Ajgospotamoj w Tracji spadł meteoryt, którego rozmiary bliskie były wielkości pojazdów ciąganych przez woły. Mieszkańcy XV-wiecznego Maroka modlili się do kamienia będącego prawdopodobnie meteorytem żelaznym.
Naczynie z kamienia
Dlaczego zatem Graal uważany jest najczęściej za kielich? Prawdopodobnie z powodu literatury, która spopularyzowała taki wizerunek relikwii. Łatwiej czcić naczynie, jako dowód świadomej działalności człowieka, niż nieforemny głaz. Niewykluczone jednak, że kielich, z którego Jezus pił wino, był wykonany, przynajmniej częściowo, z kamienia. Według Janice Bennet, autorki książki „Święty Graal odnaleziony. Prawdziwa historia Świętego Kielicha z Walencji”, Jezus ustanawiał Najświętszy Sakrament pucharkiem o kamiennej czarce i ozdobnej podstawie, być może nawet inkrustowanej szlachetnymi kamieniami. Jeśli rzeczywiście tak było, obie tradycje łączą się w jedno.
Także pochodzenie słowa Graal może wyjaśniać, skąd wzięło się wyobrażenie o Graalu jako kielichu. Wczesna forma „grial”, pochodząca ze starofrancuskiego, wywodzi się z łacińskiego słowa „gradalis”, będącego określeniem naczynia używanego do podawania do stołu podczas posiłków. W Langwedocji i Prowansji „grasal” lub „grazal” oznacza naczynie gliniane, a nordyckie „gryta” to garnek. Niewykluczone więc, że potoczne
określenie Graala to przekłamanie, które czas usankcjonował. Jeżeli to prawda, Graal na zawsze pozostanie jedynie atrakcyjną inspiracją dla twórców literatury sensacyjnej. Oczywiście pod warunkiem, że państwo Lawn dotrzymają słowa i nie poinformują nikogo o naturze Graala,który być może znajduje się w Anglii.
Odkodować relikwię
Brytyjska Rządowa Szkoła Kodów i Szyfrów – znana pod nazwą Government Code and Cypher School – to angielskie serce największych tajemnic poddanych Jej Królewskiej Mości Elżbiety II. Do pałacyku, znajdującego się niecałe 100 kilometrów od Londynu, tuż przed II wojną światową przeniesiono siedzibę brytyjskich kryptologów. Pod kryptonimem Station X służyła ona także podczas wojny angielskiemu wywiadowi M16. Ukryta siedziba przez całą wojnę była jednym z największych skarbów Churchilla. Samo osadzenie kryptologów w Bletchley Park było tak tajne, że akcję upozorowano wielkim polowaniem u kapitana Ridleya, aby nikt nie zorientował się we właściwych działaniach brytyjskich służb wywiadowczych. Najsłynniejszym kryptologiem Bletchley Park był Alan Turing, pionier w dziedzinie informatyki i genialny matematyk. W 1954 roku popełnił samobójstwo po oskarżeniach o homoseksualizm.
Dotychczas sądzono, że ukoronowaniem poczynań kryptologów z Bletchley Park było złamanie kodu niemieckiej Enigmy, co pomogło aliantom wygrać wojnę. Prace opatrzone były najwyższym symbolem tajności i prowadzone pod kryptonimem ULTRA. Może jednak wspólny sukces polskich, brytyjskich i francuskich kryptologów nie był największym osiągnięciem zespołu? Podczas II wojny światowej w tym centrum łamania wszelkich tajemnic wojskowych zatrudnionych było prawie 10.000 kryptologów. Szefowie służb specjalnych od lat 30. XX wieku ukrywali najważniejsze dokonania łamaczy kodów aż do końca wojny.
Choć o sukcesie Enigmy wiedziało wiele osób, tajemnica ta nigdy nie dostała się w ręce wroga, mimo że niejednokrotnie kontrwywiadowcy wpadali w ręce Niemców. Torturowani i maltretowani milczeli, chroniąc wspólną wiedzę. Może więc właśnie kryptolodzy, najbardziej tajemniczy specjaliści od sekretów rządowych, mogą ukrywać informację o prawdziwej naturze świętego Graala? Ich legendarna już zdolność zachowywania tajemnicy i co ważniejsze, niezwykłe umiejętności odczytywania zakodowanych tekstów mówią same za siebie.
Tajemnicza inskrypcja
Co właściwie odczytano w Bletchley Park i dlaczego wszystko zostało opieczętowane klauzulą najwyższej tajności zwaną Official Secrets Act? Kluczowym elementem zagadki jest kamień z tajemniczymi inskrypcjami, których pochodzenie może wskazywać na miejsce ukrycia Graala. Głaz w posiadłości Shugborough od dawna fascynował poszukiwaczy tajemnic. Wyryto na nim tajemniczy ciąg liter OUOSVAVV poprzedzonych zamieszczoną nieco niżej na początku literą D i na końcu M. Powyżej wykuto lustrzane odbicie malowidła Nicolasa Poussina „Et In Arcadia Ego”, które samo w sobie stanowi wielką zagadkę. Płaskorzeźba ma być wspomnieniem – epitafium zmarłego, którego życie przebiegało w ziemskiej Arkadii. Jednak niemiecki historyk sztuki Erwin Panofski dowodzi, że napis ten jest metaforą oznaczającą kruchość ludzkiej egzystencji, nad którą zawsze wisi widmo śmierci. Sam tekst od lat uznawano za tajemny ciąg znaczeniowy, który stanowi zaszyfrowaną informację masońską. Relief przedstawia kobietę i pasterzy, którzy wskazują na dwie litery w napisie. Znamy dzisiaj co najmniej siedem propozycji odczytania zaszyfrowanego tekstu. Cztery z nich oparte są na akrostychach i sugerują, że litery te to zaszyfrowane wyznania uczuć właścicieli posiadłości, a może odniesienia do starotestamentowej Księgi Koheleta mówiącej o marności tego świata. Trzy kolejne odnoszą się do liczb, które są odpowiednikami zamieszczonych łacińskich liter i mogą być drogowskazem, w jakiej odległości ukryte zostały skarby lub masońskie tajemnice. Ostatnia hipoteza odnosi się do tajemnicy świętego Graala, rozumianego jako krew Jezusa. Sekwencja liter, odczytywana po grecku, miałaby być istotną wskazówką w deszyfrowaniu ukrytej informacji.
Ze względu na sensacyjność teorii, Lawnowie poprzestali na wyznaniu, jakoby ich badania miały charakter czysto spekulatywny i zamilkli w sprawie dalszych wyjaśnień napisu na kamieniu.
Osiem liter na kamiennym bloku Shepherd’s Monument w Shugborough wciąż nie odsłoniło światu swojej tajemnicy. Jednak Sheila i Oliver Lawnowie przyznali, że te pozornie nic nieznaczące symbole to klucz do kryjówki, w której ukryto Graala. Jednocześnie ci dziewięćdziesięcioletni szyfranci zobowiązali się do całkowitego milczenia, podpisując Official Secrets Act, przysięgę zachowania najwyższej tajemnicy państwowej. Tym samym wszelkie informacje dotyczące postępu ich prac stały się dostępne jedynie dla Jej Królewskiej Mości Elżbiety II i kilku osób z rządu.
O wadze zarówno pracy, jak i przypuszczalnie odkrycia państwa Lawn świadczy to, że królowa podczas ostatniej wizyty w Bletchley Park poświęciła im sporo czasu, aby zaznaczyć, jak bardzo docenia pracę obojga kryptologów. I choć wizyta Elżbiety II i księcia Filipa miała na celu podkreślenie wkładu Bletchley Park w walkę z Niemcami podczas wojny, to jednak właśnie Lawnowie zostali wyróżnieni osobistymi podziękowaniami królewskiej pary. Czy powodem tego zaszczytu było zaangażowanie w łamanie szyfrogramów siedemdziesiąt lat temu, czy raczej rewelacja państwa Lawn, dotycząca Shepherd’s Monument w Shugborough?