Kakao miało dla starożytnych Majów szczególne znaczenie – uważali je za dar od bogów i używali zarówno jako waluty, ale także podczas obrzędów religijnych. Dotychczasowe próby identyfikacji kakao w ceramice skupiały się na naczyniach związanych z kontekstami ceremonialnymi, co wskazywało naukowcom, że było dostępne głównie dla elit. Ale co z rolnikami i mniej zamożną ludnością?
Badania przeprowadzone przez naukowców z UC Santa Barbara, dr Anabel Ford i prof. Mattanjah de Vries, udzielają odpowiedzi na to pytanie – badając pozostałości kakao ze starożytnej ceramiki. Wyniki opublikowane w czasopiśmie Proceedings of the National Academy of Sciences, pokazują, że kakao było w rzeczywistości dostępne dla ogółu społeczeństwa i używano go podczas uroczystości na wszystkich poziomach społeczeństwa.
Czytaj też: Majowie mieli poważny problem. Ich miasta były zatrute
Dr Anabel Ford mówi:
Od dawna zakładano, że kakao dla Majów było przeznaczone tylko dla elit. Obecnie wiemy, że spożywanie kakao było luksusem, ale dostępnym dla wszystkich. Ważne jest to, że było to wymogiem związanych z nim rytuałów.
Kto mógł pić kakao?
Naukowcy przeanalizowali 54 fragmenty ceramiczne pochodzące z El Pilar, miasta majańskiego położonego między Belize a Gwatemalą. Badanie obejmowały analizę chemiczną tych skorupek – w szczególności biomarkerów dla kakao: kofeiny, teobrominy i teofiliny.
Dr Anabel Ford dodaje:
Odkrycie chemicznych sygnatur kakao umożliwiło badanie, ale główny składnik aktywny – teobromina – nie jest wystarczająco dyskretny, aby mieć pewność co do atrybucji kakao. Mattanjah de Vries i jego studenci, w swoich badaniach chemicznych, natrafili na możliwość wykrycia teofiliny, specyficznego składnika kakao, którego nie można pomylić z niczym innym. Jego praca nie była z dziedziny archeologii, ale widział potencjał dla interdyscyplinarnego projektu.
Wybierając ceramikę do badań, dr Ford i prof. de Vries nadali priorytet wazom, z których prawdopodobnie pito kakao. Przebadali również miski, słoiki i talerze – wszystkie typy naczyń miały dowody na obecność kakao.
Czytaj też: Majowie umieszczali na zębach ozdoby. Jaka była ich inna rola?
Dr Anabel Ford podsumowuje:
Teraz, gdy wiemy, że obecność kakao występuje we wszystkich typach naczyń, musimy zrozumieć ich dystrybucję i wykorzystanie. Co jest krytyczne w naszej pracy, to fakt, że dane, które zebrałam w obszarze El Pilar – Belize River, podkreślają zwykłe gospodarstwa domowe, a nie tylko elitarne centrum. Nasze badania przełamują więc schemat identyfikacji i dystrybucji kakao.