Istnieją na świecie ludzie o niewiarygodnych umiejętnościach zapamiętywania, którzy w ciągu kilku minut potrafią spamiętać setki cyfr lub słów. Okazuje się, że pamięć o takiej pojemności nie jest wcale zarezerwowana dla wybrańców. Naukowcy z Uniwersytetu im. Radbouda w Nijmegen (Holandia) twierdzą, że przy pomocy technik mnemonicznych każdy z nas może wytrenować superpamięć.
Badanie (DOI: 10.1016/j.neuron.2017.02.003) rozpoczęło się od przeprowadzenia obrazowania mózgu u 23 światowej sławy mistrzów pamięci oraz 23 zwykłych osób w podobnym wieku i o zbliżonym ilorazie inteligencji, ale przeciętnych funkcjach zapamiętywania. Specjaliści chcieli sprawdzić, czy wybitne zdolności zapamiętywania zależą od specyficznej budowy mózgu, czy też są rezultatem sprawniejszej komunikacji pomiędzy neuronami.
Okazało się, że wybitna pamięć nie miała nic wspólnego z anatomią mózgu, lecz zależała od struktury połączeń nerwowych. Naukowcy zidentyfikowali 25 połączeń o szczególnym znaczeniu dla rozwoju pamięci.
Następnie specjaliści postanowili zbadać, czy nadzwyczajne umiejętności zapamiętywania można wyćwiczyć. Już same deklaracje mistrzów pamięci sugerowały, że tak. Wszyscy mistrzowie przyznali, iż swoją pamięć wytrenowali poprzez lata systematycznych ćwiczeń.
Naukowcy zrekrutowali więc 51 ochotników o przeciętnych zdolnościach zapamiętywania i podzielili ich na trzy grupy. Jedna grupa uczestniczyła w treningu pamięci krótkotrwałej, druga trenowała stosowanie skutecznych strategii zapamiętywania, trzecia nie podlegała żadnym oddziaływaniom. Umiejętności pamięciowe mierzono poprzez liczbę zapamiętanych pozycji spośród listy 72 słów. Zarówno przed przystąpieniem do treningu, jak i po jego ukończeniu u badanych przeprowadzano obrazowanie mózgu.
Trening pamięci krótkotrwałej polegał na zachęcaniu uczestników do zapamiętania coraz większej liczby elementów i ćwiczeniu tej umiejętności.
Strategiczny trening pamięci obejmował naukę wykorzystania techniki zapamiętywania polegającej na rozmieszczaniu (przy pomocy wyobraźni) elementów w dobrze znanej przestrzeni, a następnie przypominaniu sobie poszczególnych obiektów w trakcie wyimaginowanego spaceru.
Osoby biorące udział w strategicznym treningu pamięci robiły największe i najtrwalsze postępy. Przed przystąpieniem do treningu większość uczestników była w stanie zapamiętać około 26-30 słów. Po treningu ochotnicy zapamiętywali zazwyczaj o 35 słów więcej, a po upływie czterech miesięcy od zakończenia treningu nadal byli w stanie zapamiętać o 22 słowa więcej niż na początku.
Analiza skanów mózgu pokazała, że struktura połączeń nerwowych uczestników strategicznego treningu pamięci upodabniała się do tej, która charakteryzowała sławnych mistrzów pamięci. Dla rozwoju funkcji pamięci szczególne znaczenie miały rejony przyśrodkowej i grzbietowo-bocznej kory przedczołowej.