Australijscy naukowcy przeanalizowali dane dotyczące 8545 dorosłych Chińczyków i stwierdzili pozytywną korelację między wyższym spożyciem jaj a wysokim poziomem cukru we krwi. Wyniki są tym bardziej zaskakujące, że istnieją wcześniejsze badania mówiące, że jedzenie jajek może powstrzymać cukrzycę.
Tymczasem nowe badania sugerują, że regularne spożywanie jednego jajka dziennie (gotowanego w skorupce lub koszulce, lub smażonego) zwiększa podatność na cukrzycę typu 2.
– Dieta jest znanym i modyfikowalnym czynnikiem, który przyczynia się do zachorowania na cukrzycę typu 2, dlatego zrozumienie szeregu czynników dietetycznych, które mogą wpływać na rosnącą częstość występowania tej choroby, jest istotne – mówi autor badania, dr Ming Li z University of South Australia.
– Chociaż związek między jedzeniem jajek a cukrzycą jest często przedmiotem debaty, to nasze badanie miało na celu ocenę długoterminowego spożycia jajek przez ludzi i ryzyka zachorowania na cukrzycę – dodaje.
Cukrzyca – palący problem
Jak wyjaśnia dr Li, badanie skupiało się w szczególności na mieszkańcach Chin, ponieważ w ostatnich latach przeszli oni od tradycyjnej diety składającej się ze zbóż i warzyw na dietę bardziej przetworzoną, obejmującą większe ilości mięsa, przekąsek i właśnie jaj.
W latach 1991-2009 poziom spożycia jaj w Chinach prawie się podwoił: z 16 gramów w latach 1991-93, do 26 gramów w latach 2000-04 i 31 gramów w 2009 roku.
Także w Chinach cukrzyca jest jednym z najpoważniejszych zagrożeń dla zdrowia publicznego, ale to rosnący problem globalny. Leczenie cukrzycy na świecie pochłonęło co najmniej 760 miliardów dolarów wydatków na zdrowie w 2019 roku (10 procent globalnych wydatków na ochronę zdrowia).
Na potrzeby badania dr Li wraz z zespołem przeanalizowali dane dotyczące 8545 dorosłych, którzy brali udział w ankiecie dotyczącej zdrowia i odżywiania w latach 1991-2009, w ramach badania China Health and Nutrition Survey.
Użytkownicy byli pytani o nawyki związane ze spożyciem jaj, a podatność na cukrzycę rozpoznawano na podstawie badania poziomu cukru we krwi na czczo w 2009 roku. Zespół odkrył, że wysokie długoterminowe spożycie jaj (ponad 38 gramów dziennie) zwiększyło ryzyko cukrzycy u dorosłych Chińczyków o około 25 procent.
U dorosłych, którzy jedli więcej niż 50 gramów lub równowartość jednego jajka dziennie, ryzyko cukrzycy było zwiększone o 60 procent. Związek był również wyraźniejszy u kobiet niż u mężczyzn, co sugeruje, że kobiety są bardziej narażone na cukrzycę, jeśli regularnie jedzą jajka.
Dr Li powiedział, że potrzebne są dalsze badania, aby zbadać związki przyczynowe i sprawdzić, czy rzeczywiście jedzenie jaj jest przyczyną cukrzycy.
– Aby pokonać cukrzycę, potrzebne jest wieloaspektowe podejście, które obejmuje nie tylko badania, ale także jasny zestaw wytycznych, które pomogą informować opinię publiczną i pokierować nią. To badanie jest krokiem w kierunku tego długoterminowego celu – mówi dr Li.
Jeść czy nie jeść?
W zeszłym roku naukowcy z Finlandii przeprowadzili badania, z których wyciągnięto wprost odwrotne wnioski. Uznano wówczas, że jedzenie jednego jajka dziennie może zmniejszyć ryzyko cukrzycy typu 2.
Badanie obejmowało mężczyzn, którzy codziennie jedli jedno jajko i posiadali pewien profil lipidowy we krwi, który jest powszechny u mężczyzn, u których choroba nigdy nie rozwinęła się. Autorzy z University of East Finland przyznali, że związek między tymi dwoma czynnikami jest niejasny.
W 2015 roku naukowcy z tej samej uczelni odkryli z kolei, że spożywanie jaj wiąże się z mniejszym ryzykiem cukrzycy typu 2, a także z niższym poziomem glukozy we krwi. Mężczyźni, którzy jedli około czterech jajek tygodniowo, mieli o 37% mniejsze ryzyko cukrzycy typu 2 niż mężczyźni, którzy jedli tylko jedno jajko tygodniowo.
Rzeczywisty wpływ jajek w diecie na rozwinięcie cukrzycy wymaga więc dalszych badań. Nadal jednak istnieje możliwość, że duże spożycie jaj zwiększa ryzyko zachorowania na cukrzycę, a to dlatego, że jajka zawierają 187 mg cholesterolu. Oficjalne wytyczne dietetyczne zalecają osobom chorym na cukrzycę ograniczenie dziennego limitu cholesterolu do 200 mg. Jajka są również bogate w białko (około siedmiu gramów na jajko), które nasz organizm zamienia w glukozę, jeśli spożywamy go za dużo.