Naukowcy z Instytutu Paleontologii Kręgowców i Paleoantropologii Chińskiej Akademii Nauk opublikowali w National Science Review wyniki analiz skamieniałości zaurpodomorfa znalezionego w skałach dolnej jury. Nie tylko odkryli oni nowy rodzaj dinozaura, ale również mieli okazję przyjrzeć jednym z najstarszych dinozaurzych jaj. Nie wyglądały one typowo.
Czytaj też: Najstarsze znaleziono jajo dinozaura odkryte dopiero teraz. Przez 175 lat naukowcy tkwili w okropnym błędzie
Skamieniałość nazwano Qianlong shouhu i znajdowała się ona w osadach formacji Ziliujing pochodzących z synemuru (piętro jury od 199 do 192 milionów lat temu). Znalezisko składało się z trzech szkieletów dorosłych osobników oraz pięciu gniazd ze złożonymi jajami (w niektórych z nich znajdowały się embriony gadów). Trzeba przyznać, że tak imponujące odkrycia są rzadkością w świecie paleontologii.
Jajo dinozaura miało nietypową fakturę. Tak mogły wyglądać pierwsza jaja na świecie
Nasz jurajski dinozaur nie był jednak gigantem, porównując go do innych gatunków. Dorastał najwyżej do 6 metrów i ważył około tony. Dorosłe osobniki chodziły tylko na tylnych kończynach, młode jeszcze wspierały się wszystkimi.
Naukowcy poświęcili najwięcej uwagi samym jajom. Wykorzystali oni szerokie spektrum technik analitycznych, od dyfrakcji wstecznie rozproszonych elektronów, przez spektroskopię z dyspersją energią po skaningową mikroskopię elektronową. Udało się dzięki temu zbadać strukturę skorupy jaj, porównać ją do przykładów z epoki kredy i tym samym opisać jedne z najstarszych jaj dinozaurów.
Czytaj też: Polacy odsłaniają nieznane fakty z życia naszych przodków. Do czego służyły im jaja strusia?
Autorzy badań wysunęli wniosek, że powierzchnia jaj miała skórzastą fakturę – w dotyku i wyglądzie przypominała chropowatą powierzchnię skóry, aniżeli wapienną, równą powłokę. Ponadto jaja były stosunkowo małe i podłużne. Prawdopodobnie skórzasta faktura jaja została dalej “przekazana” późniejszych gatunkom archozaurów i żółwi.
Jak wyglądała ewolucja jaj? Uczeni zbadali jej przebieg na podstawie 210 wymarłych gatunków
Przy okazji analizy jaj badacze również podjęli próbę opisu rozwoju ewolucyjnego jaj. Zgromadzono w tym celu dane na temat 210 głównych wymarłych gatunków gadów i ptaków żyjących w mezozoiku. Odkryto, że kierunek ewolucji grubości skorupki jaja zmienił się – najpierw stawała się ona coraz cieńsza u starszych dinozaurów, a potem w miarę rozwoju teropodów (np. T. rexa) zaczęła zyskiwać na grubości.
Czytaj też: Te jaja nie miały prawa tutaj się znaleźć. Zniosły je ogromne ptaki, które dzisiaj żyją gdzie indziej
Rozmiar jaja również przeszedł podobną „drogę” – aż do momentu pojawienia się dinozaurów gadziomiednicznych jaja ulegały zmniejszaniu, a potem wraz z rozwojem teropodów zaczęły przybierać na rozmiarach. Pewny natomiast pozostaje kształt jaj, który pozostał tak samo owalny przez cały okres ewolucji gadów i ptaków.