Jak narodziła się muzyka?
Zgodnie z przekazami biblijnymi twórcą muzyki był Jubal. W Księdze Rodzaju określany jest jako przodek wszystkich tych, którzy grają na flecie lub lirze. Jest to jedyny twórca muzyki wymieniany przed Potopem. Natomiast wedle mitologii rzymskiej za wynalazcę muzyki uważa się Merkurego, który to zgodnie z wierzeniami zrobił lirę ze skorupy żółwia.
Jak powstała muzyka zdaniem naukowców? Różne formy muzyki towarzyszą ludzkości już od zarania dziejów. Nie sposób określić dokładnie w jaki sposób i kiedy miało miejsce powstanie muzyki, jednak wiadomo na pewno, że historia muzyki sięga już czasów prehistorycznych, kiedy to w szalenie prymitywnej formie umilała czas ówczesnym mieszkańcom naszej planety. Prawdopodobnie wszystko zaczęło się od śpiewania. Nasi przodkowie wydawali dźwięki przypominające śpiew w celu umilenia sobie pracy, rozładowania napięcia, dodania otuchy w kryzysowych momentach. Ludzie śpiewem wyrażali również swój szacunek i uwielbienie dla Boga lub bóstw. Rytmicznie potrząsali i uderzali przy tym palami lub dzidami, a także klaskali i uderzali do rytmu w inne części ciała. Grano również na muszlach i piszczałkach zrobionych z kości zwierząt.
Rozwój muzyki
Z czasem muzyka coraz częściej towarzyszyła tańcom, ceremoniom i obrzędom religijnym. W starożytnej Mezopotamii, Grecji, Chinach, Indiach i Egipcie muzyki słuchano również dla czystej przyjemności, w sytuacjach pozbawionych religijnej otoczki. Specjaliści odkryli, że muzykę zaczęto zapisywać na glinianych tablicach już 5000 lat p.n.e. Za dowód służy odnaleziony przez archeologów w połowie XX wieku w miejscowości Ugarit nad Morzem Śródziemnym zapisany na tabliczce fragment muzyczny – Hymn do Nikkal, pochodzący z około 1400 roku p.n.e. Hymn ten uważany jest za najstarszy odtworzony współcześnie utwór – muzykę wiernie odtworzono po piętnastu latach wytężonej pracy na Uniwersytecie Kalifornijskim. Natomiast pierwszy kompletny zapis utworu muzycznego, który przetrwał do naszych czasów pochodzi z IX wieku naszej ery.
Historia muzyki w skrócie – epoki
Muzyka rozwijała się i zmieniała na przestrzeni wieków. Kompozytorzy wymyślali coraz to nowsze style i formy muzyczne. Aby to usystematyzować, historia muzyki została podzielona na siedem epok:
1. Starożytność – to czas, w którym muzyka towarzyszyła głównie ceremoniom religijnym i różnym obrzędom magicznym. Powstały wówczas pierwsze w historii instrumenty perkusyjne, dęte, a także strunowe. Nieśmiało zaczęto używać muzyki w celach rozrywkowych.
2. Średniowiecze – muzyka była ściśle związana z chrześcijaństwem, a głównymi ośrodkami kultury były kościoły, katedry i klasztory. To wtedy powstał legendarny chorał gregoriański, czyli jednogłosowy męski śpiew liturgiczny wysławiający Boga. W średniowieczu powstały również jedne z pierwszych form muzyki świeckiej, takie jak jednogłosowe pieśni i ballady. Najsłynniejszymi polskimi kompozytorami muzyki byli wtedy Mikołaj z Radomia oraz Wincenty z Kielc. Najpopularniejsze utwory z tamtego okresu, które zachowały się do naszych czasów to Bogurodzica i Gaude Mater Polonia.
3. Renesans – podczas tej epoki muzykę wzbogacono o polifonię i harmonię, czyli zaczęto używać współbrzmiąco wielu głosów i instrumentów. Głównymi ośrodkami muzyki były szkoły włoska i niderlandzka. Komponowaniem muzyki w Polsce zajmowali się na przykład Mikołaj Gomułka czy Wacław z Szamotuł. Utwory będące świadectwem renesansu to psalm autorstwa Mikołaja Gomułki o tytule „Nieście chwałę mocarze” oraz „Missa brevis” G. P. da Palestrina.
4. Barok – jest początkiem systemu mollowego i durowego. Stosowano takty 2-, 3- i 4 – miarowe. W baroku powstały takie formy muzyczne, jak oratorium, koncert solowy, opera oraz sonata. Czołowymi barokowymi kompozytorami byli Antonio Vivaldi, Jan Sebastian Bach oraz Jerzy Fryderyk Haendel. Przykładowe utwory z tego okresu to „Cztery pory roku” Vivaldiego, „Aria na strunie G” Jana Sebastiana Bacha oraz „Alleluja” wraz z oratorium „Mesjasz” Jerzego Fryderyka Haendela.
5. Klasycyzm – to czas rozwoju muzyki kameralnej oraz wielkich orkiestr symfonicznych. W okresie klasycyzmu powstały nowe formy muzyczne w postaci sonaty klasycznej, koncertu klasycznego, a także symfonii. Za najsłynniejszych kompozytorów epoki klasycyzmu uważa się Józefa Haydna, Wolfganga Amadeusza Mozarta i Ludwiga van Beethovena. Najpopularniejsze utwory, mogące służyć za przykład muzyki tej epoki to „Eine kleine nach musik” oraz „Marsz turecki” Mozarta, „Dla Elizy” Beethovena i „Kwartet cesarski” Haydna.
6. Romantyzm – muzyka stała się formą sztuki, wyrażającą uczucia i nastroje twórcy. Królowały sonaty, ballady, wariacje i poematy symfoniczne. To czas twórczości Roberta Schumana, Fryderyka Chopina, Stanisława Moniuszki i Feliksa Mendelssohna. Powstały wówczas na przykład takie dzieła jak „Marzenie” Schumana, „Ave Maria” Schuberta, „Pieśń wieczorna” Moniuszki, „Marsz weselny” Mendelssohna czy „Ballada g-moll” Chopina.
7. Muzyka współczesna – powstały impresjonizm i ekspresjonizm, a także rozwinęły się takie rodzaje muzyki jak koncertowa i elektroniczna. Za przykłady kompozytorów muzyki współczesnej mogą posłużyć nam takie nazwiska, jak Ravel, Debussy, Rachmaninow czy Lutosławski.
Powstanie instrumentów
Analizując historię powstania instrumentów, warto najpierw zastanowić się czym jest muzyka, jak ona powstaje i jakie są funkcje muzyki. Czy muzyka to każdy rytmiczny dźwięk wydawany przez człowieka lub używany przez niego przedmiot? Jeśli przyjmiemy, że tak, to za pierwsze instrumenty możemy uznać niemal wszystko to, co zaoferowała nam natura. Ludzie pierwotni do porozumiewania się, a także do odstraszania nieprzyjaciół używali pustych rogów zwierzęcych, łodyg roślin, drewna i muszli. Eksperci za pierwszy naturalny instrument uważają ludzki głos, który zdolny jest do wydawania różnorodnych dźwięków, dzięki wibracjom strun głosowych w połączeniu na przykład z językiem, ustami, czy innymi częściami ciała.
Wraz z rozwojem cywilizacji powstawały pierwsze instrumenty, które nie cechowały się jednak ściśle muzycznym przeznaczeniem. Do obrony przed dzikimi zwierzętami używano kołatek, do porozumiewania się między dużymi odległościami służyły rogi, bębny natomiast zagrzewały do walki i były używane podczas obrządków religijnych. Tym sposobem powstał pierwszy system klasyfikacji instrumentów, w którym podzielono je na te, w które trzeba dmuchnąć w celu wydobycia dźwięku oraz na te, w które trzeba uderzyć lub nimi potrząsnąć. Dziś takie instrumenty podzielilibyśmy na dęte i perkusyjne.
Gatunki muzyczne
Obecnie istnieją aż 1264 gatunki muzyki rozrywkowej. Według licznych statystyk, najpopularniejsze wśród odbiorców są POP, rock, dance, electronic, house, hip-hop, rap, trap, classical, opera, soul, blues, R&B i metal. Dlaczego najpopularniejszym gatunkiem jest POP? Aby odpowiedzieć na to pytanie należy najpierw przeanalizować jak powstała muzyka POP. Gatunek ten narodził się w połowie XX wieku. Od początku jego przeznaczeniem było trafienie do jak najszerszej grupy odbiorców, a tym samym sukces kasowy. Prawdą jest, że większość konsumentów najchętniej słucha muzyki miłej, lekkiej i przyjemnej, która poprawia humor, a nie powoduje emocjonalnego katharsis. Niesłusznie POP stygmatyzowany jest mianem muzyki amatorów. Przecież to właśnie przedstawicielami tego gatunku muzycznego są jedni z najbardziej legendarnych twórców w historii muzyki: Madonna, Britney Spears i Michael Jackson.
Technologia w muzyce
Rozwój technologii w muzyce doskonale obrazują coraz to nowsze nośniki fonograficzne. W 1948 roku zadebiutował winyl, czyli duża, czarna płyta gramofonowa. Rok 1963 to czas, w którym po raz pierwszy dokonano zapisu dźwięków na taśmach magnetycznych. Powstały kasety magnetofonowe, co absolutnie zrewolucjonizowało rynek muzyczny. W 1982 roku zaprezentowano pierwszą kompaktową płytę CD, będącą owocem pracy naukowców prowadzących badania dla takich firm jak Sony i Philips. Korporacje podpisały porozumienie i wymieniały się wzajemnie zebranymi informacjami. Obecnie, utwory muzyczne w znacznej mierze kupuje się w formacie MP3, za pośrednictwem popularnych platform internetowych.
Ciekawostki o historii muzyki
Rodzina Bachów uważana jest za najpopularniejszą, która zapisała się na kartach historii muzyki. W Niemczech nazwisko „Bach” stało się nawet synonimem kompozytora. Jan Sebastian Bach skomponował łącznie 175 godzin muzyki. Miał dwie żony i co ciekawe, aż 20 dzieci.
Fryderyk Chopin publicznie wystąpił jedynie podczas 30 koncertów. W literaturze poświęcono mu za to ponad 600 wierszy.
Antonio Vivaldi był rudowłosym księdzem, przez co określano go mianem „czerwonego księdza”. Podobno miał w zwyczaju przerywanie nabożeństwa i znikanie w zakrystii, jeśli podczas mszy powstał w jego głowie jakiś fragment muzyczny. Musiał go jak najszybciej zapisać. Przełożeni kościelni za takie praktyki odebrali mu dyscyplinarnie prawo do odprawiania mszy.
Za najbogatszą w kontrowersyjne ciekawostki uznać można historię muzyki rockowej, a zwłaszcza działalność jej czołowego przedstawiciela – Ozzyego Osbourna. Podobno na początku jego kariery zdarzało się, że chodził boso, ponieważ nie stać go było nawet na buty. Dziś sprzęt na jego koncerty dowozi aż 9 tirów. Za kulisami zespół nigdy nie stronił od alkoholu i narkotyków. Podczas jednego z koncertów gitarzysta grupy, będąc pod wpływem używek, stracił poczucie odległości, a w konekwencji flet przystawił do brody, zamiast do ust. Przez cały utwór dmuchał do mikrofonu z fletem przy brodzie, a zaskoczona publiczność nie miała pojęcia o co chodzi.
Historia muzyki filmowej to tysiące filmów, do których muzykę komponowały największe światowe gwiazdy. Najdłuższy w historii tytuł piosenki filmowej to: „How could you believe me when I said I loved you when you know I’ve been a liar all my life” w wykonaniu Freda Astaira i Jane Powell. Utwór pochodzi z filmu „Królewski ślub” z 1951 roku.