Możesz ćwiczyć pięć nawyków, aby cieszyć się wspaniałymi relacjami z ludźmi, zarówno w domu, jak i w pracy. Są to: akceptacja, uznanie, podziw, chwalenie i uwaga.
POLUB ICH TAKICH, JACY SĄ
Pierwszy nawyk, który warto wykształcić, to akceptacja, czyli coś, co w psychologii nazywa się bezwarunkowo pozytywnym nastawieniem do innej osoby. Każdy człowiek ma głęboką podświadomą potrzebę bycia akceptowanym bezwarunkowo i bez żadnych zastrzeżeń przez innych. Kiedy zaspokajasz tę potrzebę u napotkanej osoby, automatycznie sprawiasz, że czuje się wartościowa i ważna. Kiedy byliśmy dziećmi, nasi rodzice manipulowali nami, na zmianę okazując nam miłość i akceptację albo je odbierając. To uwarunkowanie sprawiło, że w okresie dorastania staliśmy się bardzo wrażliwi na opinię innych i na to, jak nas traktują. Kiedy mieliśmy kilka lub kilkanaście lat, byliśmy w stanie zrobić niemalże wszystko, żeby sobie zasłużyć na akceptację kolegów i rówieśników (albo przynajmniej jej nie stracić). Teraz, gdy jesteśmy dorośli, akceptacja ze strony ważnych dla nas osób (a nieraz nawet nieznajomych) ma czasami dla nas tak duże znaczenie, że jesteśmy w stanie zrobić naprawdę wszystko – nawet całkowicie zrezygnować z własnej indywidualności – żeby tylko nie spotkać się z brakiem akceptacji.
Kiedy całkowicie i bezwarunkowo akceptujesz innych ludzi takich, jacy są, bez uwag, krytykowania i sugerowania, że powinni się zmienić, wzmacniasz ich poczucie własnej wartości i uwalniasz ich wrodzony potencjał do odczuwania szczęścia i wyrażania samych siebie. W filmie „Dziennik Bridget Jones” przyjaciele tytułowej bohaterki są zachwyceni, gdy opisuje ona mężczyznę słowami „lubi mnie taką, jaka jestem”. Najwyraźniej żaden z nich nigdy nie spotkał nikogo, kto by przejawiał coś takiego w stosunku do nich. Najpiękniejsze sytuacje związane z zakochaniem, małżeństwem i rodzicielstwem to takie, w których obie osoby – zwłaszcza rodzice i małżonkowie – bezwarunkowo
akceptują się nawzajem, bez żadnych zastrzeżeń. Pamiętaj, że przeciwieństwem akceptacji jest odrzucenie. Myśl o tym, że nie jest się akceptowanym przez innych, wywołuje serię negatywnych emocji, takich jak strach, zwątpienie i poczucie niższości. Dlatego zadbaj, aby twoim nawykiem było wyrażanie bezwarunkowej akceptacji w stosunku do wszystkich ludzi, których spotykasz na swojej drodze. Dzięki temu będziesz zawsze lubiany i wszędzie mile widziany.
Najprostszy sposób okazywania akceptacji drugiej osobie to po prostu uśmiechać się do niej za każdym razem, gdy ją widzisz. Kiedy się uśmiechasz, angażujesz 17 mięśni, a gdy marszczysz brwi – aż 43. Dlatego uśmiechanie się jest dużo łatwiejsze, a przy okazji skuteczniejsze. Ilekroć się uśmiechasz, uwalniasz endorfiny w mózgu, dzięki czemu czujesz się szczęśliwszy. Postaraj się regularnie ćwiczyć bezwarunkową akceptację dla każdego napotkanego człowieka. Zdziwisz się, jak pozytywnie wpłyniesz na ludzi dookoła.
PRZYJMIJ POSTAWĘ WDZIĘCZNOŚCI
Jeśli chcesz być ekspertem od relacji międzyludzkich, ćwicz drugi nawyk: okazywanie uznania. Jednym z najlepszych sposobów, by się tego nauczyć, jest przyjęcie postawy wdzięczności. Im bardziej będziesz wdzięczny za dobre rzeczy w twoim życiu, tym bardziej będą one się mnożyć. Każdy dzień zaczynaj od wyrażenia wdzięczności za to, że żyjesz, masz rodzinę i przyjaciół, którzy cię kochają, jesteś zdrowy i dobrze ci się wiedzie. Podziękuj za to, że masz pracę i obiecującą przyszłość oraz że mieszkasz we wspaniałym kraju. Zamiast krytykować – jak to robi większość ludzi – skup się na tym, co cię uszczęśliwia, i wyrażaj wdzięczność przy każdej nadarzającej się okazji.
Słowem, które najlepiej wyraża postawę wdzięczności, jest „dziękuję”. Ćwicz nawyk dziękowania każdemu za wszystko, co robi, nawet jeśli jest to coś drobnego. Kiwnij głową i podziękuj osobie, która przepuściła cię na drodze. Podziękuj żonie lub mężowi za śniadanie, a dzieciom za to, że odrobiły zadanie domowe. Podziękuj szefowi za każdą życzliwą lub pomocną uwagę, a zespołowi za ciężką pracę. Dziękuj kelnerom w restauracji i pracownikom telefonicznych biur obsługi klienta. Niech twoim nawykiem stanie się generowanie pola siłowego energii wdzięczności, które zawsze będzie cię otaczać. Zawsze, gdy dziękujesz komuś za to, że zrobił coś lub powiedział albo okazał jakąś pozytywną cechę, poczucie własnej wartości tej osoby rośnie. Zawsze, gdy mówisz „dziękuję”, wzmacniając w ten sposób poczucie własnej wartości drugiej osoby, twoje poczucie własnej wartości również rośnie.
WSZYSCY LUBIĄ KOMPLEMENTY
Trzecim nawykiem, jaki możesz wykształcić, żeby poprawić swoje relacje z ludźmi, jest podziwianie. Abraham Lincoln napisał: „Wszyscy lubią komplementy”. Niech twoim nawykiem będzie podziwianie cech, zalet albo przedmiotów innych osób. Chwal ludzi za to, że są punktualni. Podziwiaj ich za ich osiągnięcia. Komplementuj ich samochody, ubrania i torebki. Kiedy wchodzisz do czyjegoś domu, pochwal ogólnie cały wystrój albo zwróć uwagę na poszczególne pomieszczenia, meble i dodatki. Podziwiaj ludzi za ich osiągnięcia, takie jak nagrody lub dyplomy. Mów komplementy ich dzieciom i partnerom. Podziwiaj ich biura i frmy. Pochwal kelnera, gdy ekspresowo cię obsłuży: „Ależ pan jest dzisiaj szybki!”.
Za każdym razem, gdy mówisz komplement drugiej osobie – zwłaszcza dotyczący wyglądu albo elementu garderoby – jej poczucie własnej wartości rośnie. Czuje się wartościowsza, ważniejsza i szczęśliwsza. A dzięki „efektowi bumerangu” ty również zaczynasz mieć bardziej pozytywne nastawienie i lepiej się czujesz sam ze sobą. Twoje
poczucie własnej wartości rośnie w takim samym stopniu jak komplementowanej osoby.
WZMACNIAJ POCZUCIE WŁASNEJ WARTOŚCI U INNYCH
Czwartym sposobem, który pozwala sprawić, by inni poczuli się przy tobie ważni, jest chwalenie i okazywanie aprobaty w każdej możliwej sytuacji. Postępując w ten sposób, zaspokajasz najgłębszą potrzebę drugiej osoby – potrzebę, aby czuła się wartościowa i szanowana przez innych. Kiedy chwalisz drugą osobę, jej poczucie własnej wartości rośnie i czuje się zmotywowana, żeby powtórzyć działanie lub zachowanie, dzięki któremu zapracowała sobie na twój komplement. Bo jedna z definicji poczucia własnej wartości brzmi: „Stopień, w jakim dana osoba czuje, że zasługuje na pochwały”.
Psychologia motywacyjna mówi, że regularne chwalenie kogoś za pozytywne zachowanie sprawia, iż to zachowanie staje się nawykiem. To pozytywne wzmocnienie jest skuteczną i sprawdzoną metodą motywowania ludzi i zarządzania nimi. Dostajesz więcej tego, co chwalisz. Niech twoim nawykiem będzie chwalenie innych, gdy zrobią coś pozytywnego lub pożądanego – coś, co chciałbyś zobaczyć u nich ponownie. Chwal dzieci za posprzątanie pokoju. Chwal je za odrobienie zadania domowego. Chwal je za dobre oceny. Chwal męża lub żonę za wszystko, co zrobi w domu.
Mój znajomy Ken Blanchard, autor książek na temat zarządzania, zaleca, aby przechadzać się po firmie i udzielać „jednominutowych pochwał”. Jeżeli chcesz, aby druga osoba poczuła się ważna, jeszcze lepszym rozwiązaniem będzie pochwalenie jej w obecności innych albo na firmowym zebraniu. Im więcej będziesz chwalić ludzi publicznie za coś, co osiągnęli, tym większy będziesz mieć wpływ na ich poczucie własnej wartości. Wielu z nich będzie przez całe lata pamiętać twoje publiczne pochwały. Podstawowe reguły dotyczące pochwał są następujące: po pierwsze chwal od razu po tym, jak dana osoba zachowa się w godny pochwały sposób. Im szybciej ją pochwalisz albo wygłosisz pozytywną opinię, tym lepiej się ona poczuje i tym większy będziesz mieć wpływ na kształtowanie jej przyszłego zachowania.
Po drugie chwal za konkretne rzeczy. Dokładnie wyjaśnij, za co chwalisz. Im konkretniejsza będzie twoja uwaga, tym większy wpływ będzie mieć na poczucie własnej wartości drugiej osoby i na jej dalsze zachowanie. Po trzecie chwal regularnie – zawsze, gdy druga osoba zrobi to, czego oczekujesz. Jest to kluczowe do tego, by wykształciła ona nowy nawyk. Jeżeli na przykład masz pracownicę, która notorycznie się spóźnia, pochwal ją, gdy przyjdzie do firmy na czas.
Ilekroć stawi się w pracy punktualnie (albo nawet przed czasem), szczerze ją pochwal i podziękuj jej. Jednocześnie ignoruj każde jej spóźnienie. W ten sposób zbudujesz dynamikę marchewki i kija, która ostatecznie doprowadzi do tego, że pracownica przestanie się spóźniać. Kiedy ktoś wykształci nowy nawyk w reakcji na regularne pochwały i pozytywne wzmocnienie, możesz przejść na wzmacnianie sporadyczne. Polega ono na tym, że raz na jakiś czas chwalisz drugą osobę, żeby utrzymać siłę nowego nawyku. Najpierw chwal regularnie, żeby pomóc w wykształceniu nowego pozytywnego nawyku, a potem chwal sporadycznie, żeby go utrwalić.
MAGIA SŁUCHANIA
Piątym nawykiem, który musi mieć ekspert od relacji międzyludzkich, jest uważne słuchanie ludzi, gdy mówią. Musisz zostać dobrym słuchaczem. Uwaga podczas słuchania to umiejętność, której można się nauczyć dzięki praktyce. Możesz zastosować się do poniższych wskazówek, żeby wykształcić nawyk uważnego słuchania: Po pierwsze obiecaj sobie, że zostaniesz doskonałym słuchaczem. Po drugie zacznij już dzisiaj, ćwicząc uważne słuchanie podczas każdej rozmowy. Po trzecie nigdy nie pozwalaj sobie na wyjątki, a wkrótce usłyszysz pierwsze komplementy na temat tego, jakim jesteś dobrym słuchaczem.
MOJA LEPSZA WERSJA
Istnieją cztery ważne pytania, które możesz sobie regularnie zadawać, żeby wspomagać swój rozwój osobisty i podążać naprzód prostą ścieżką ku doskonałości. Oto one:
1. „Jaki byłby świat, gdyby wszyscy byli tacy jak ja?”. To, że ludzie nie zadają sobie tego pytania albo nie są w stanie na nie odpowiedzieć, że „świat byłby lepszym miejscem”, jest przyczyną większości problemów dzisiejszego świata.
2.„Jaki byłby mój kraj, gdyby wszyscy mieszkańcy byli tacy jak ja?”. Gdyby każdy mógł odpowiedzieć, że ten kraj byłby lepszym miejscem, gdyby inni żyli tak jak on, momentalnie wyeliminowalibyśmy przestępczość, alkoholizm, narkomanię, opiekę socjalną, korupcję oraz wszystkie inne zachowania, których zdecydowana większość ludzi nie akceptuje.
3. „Jaka byłaby moja firma, gdyby wszyscy pracownicy byli tacy jak ja?”. Gdyby dyrektorzy firm, które upadły na skutek przekrętów finansowych, zadawali sobie regularnie to pytanie, ich przedsiębiorstwa nigdy nie wpadłyby w kłopoty. Codziennie powtarzaj to pytanie, myśląc o sobie i o swoich nawykach w pracy, aby się przekonać, czy odpowiedź ci się spodoba. Jeżeli nie, to co mógłbyś natychmiast zmienić, żeby stać się najlepszą wersją siebie?
4. Na koniec zapytaj: „Jaka byłaby moja rodzina, gdyby wszyscy byli tacy jak ja?”. Gdyby wszyscy członkowie Twojej rodziny traktowali się nawzajem dokładnie tak, jak ty ich traktujesz, czy twoja rodzina byłaby szczęśliwsza, zdrowsza i bardziej kochająca? Czy byłaby społecznością, w której każdy chciałby żyć i się rozwijać? Już samo regularne zadawanie sobie tego pytania sprawi, że coraz lepiej zaczniesz traktować członków swojej rodziny. A gdy jakość twojego życia rodzinnego się poprawi, taką samą zmianę na lepsze zaobserwujesz w relacjach z ludźmi w pracy.
Tekst pochodzi z książki Briana Tracy’ego „Nawyki warte miliony”, która ukazała się nakładem wydawnictwa Onepress. Tytuł fragmentu, układ tekstu i część śródtytułów pochodzą od redakcji.
BRIAN TRACY Kanadyjski pisarz i twórca e-booków z dziedziny rozwoju osobistego i psychologii sukcesu. Wiele z jego publikacji znalazło się na liście światowych bestsellerów.