Przeżyj razem z Discovery Science fascynującą podróż do najskrytszych zakątków kosmosu. Dowiedz się, Jak działa wszechświat? Jak powstały pierwsze cząsteczki, z których zbudowane jest nie tylko ludzkie ciało, ale także gwiazdy świecące nad naszymi głowami? Czym tak naprawdę był Wielki Wybuch, który zadecydował o kształcie znanego nam kosmosu na kolejne 13 miliardów lat? W każdy poniedziałek o 22:30 na kanale Discovery Science zanurz się w gwiezdnym pyle i poczuje ciepło Słońca.
Astronomowie starają się poznać oraz zrozumieć tajemniczy, ale zarazem piękny świat gwiazd i galaktyk. W tym celu budują coraz większe teleskopy i przeróżne aparaty kosmiczne. „Podglądają” i „podsłuchują” ciała niebieskie, mierząc różne parametry promieniowania elektromagnetycznego oraz inne świadectwa „życia” Wszechświata, takie jak promieniowanie kosmiczne (czyli strumienie cząstek elementarnych), czy fale grawitacyjne. Starają się w ten sposób badać Wszechświat we wszystkich jego barwach i wszystkich jego stanach fizycznych. Im większym dysponują teleskopem, tym do słabszych, a więc bardziej odległych sięgają obiektów i więcej widzą w nich szczegółów. Innymi słowy, im większym teleskopem dysponują astronomowie, tym głębiej sięgają w bezkresne czeluście Wszechświata i poznają Wszechświat w coraz to wcześniejszych stadiach rozwoju. Ponadto, aby zrozumieć odkrywane obiekty i stany fizyczne materii, uczeni muszą rozwijać idee i koncepcje teoretyczne, mówiąc wprost konstruować modele budowy obserwowanych obiektów i zjawisk. Takim modelem teoretycznym, który legł u podstaw współczesnej astronomii, był kopernikowski model otaczającego nas świata, w którym Słońce zajęło należne mu centralne miejsce wśród planet. Późniejsze badania wykazały, że Słońce jest tylko jedną z gwiazd i leży w miejscu niczym nieuprzywilejowanym, daleko od środka naszej Galaktyki.
Współcześni astronomowie są przekonani, że Wszechświat powstał w drodze Wielkiego Wybuchu, który zdarzył się 13,7 miliardów lat temu. Od tego momentu materia Wszechświata rozszerza się i im dalej znajduje się od „początku”, tym szybciej pędzi. Potrafimy już dzisiaj dotrzeć do bardzo wczesnych stadiów życia Wszechświata, zaledwie kilkaset tysięcy lat po Wielkim Wybuchu i do najstarszych galaktyk, oddalonych od nas o ok. 13 mld lat świetlnych. Wyznaczyliśmy już nawet wiek naszej Galaktyki –ma ona już 13,4 mld lat. Wciąż trwają jednak dyskusje na temat tego, jaki kształt ma ten „nasz” Wszechświat? Czy on jest sferyczny jak piłka, czy może płaski jak naleśnik? Ciągle nie wiemy, ile jest w nim materii i ile energii.
Podstawowymi elementami Wszechświata są galaktyki – ich liczbę ocenia się na wiele miliardów. Galaktyki składają się głównie z gwiazd i materii międzygwiazdowej oraz próżni. Wiemy już jak są zbudowane gwiazdy i znamy ich proces życiowy. Gwiazdy są wielkimi kulami gazowymi, składającymi się głównie z wodoru i helu, są to również wytwórnie cięższych pierwiastków, z których zbudowany jest człowiek. Wiemy jak żyje nasze Słońce, i jak funkcjonuje nasz Układ Planetarny. Im więcej jednak wiemy, tym więcej powstaje nowych pytań, niepewności i tajemnic.
O narodzinach Wszechświata, jego życiu i tajemnicach więcej dowiesz się w każdy poniedziałek, o godzinie 22:30 na kanale Discovery Science. Wybierz się w fascynującą podróż po dalekim kosmosie i odkryj Jak działa Wszechświat?
Andrzej WOSZCZYK,
prof. zw. dr hab., Prezes TNT
Andrzej Woszczyk urodził się w Chorzelach na Mazowszu w dniu 2 marca 1935 r. Po maturze w Sierpcu w 1951 r. studia wyższe odbył na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu uzyskując magisterium z astronomii w 1955 r. Pierwsze jego badania dotyczyły gwiazd zmiennych. Jego praca doktorska, obroniona w 1962 r. na UMK, dotyczyła badań widma komety Mrkosa. Natomiast rozprawa habilitacyjna (1971 r.) dotyczyła analizy spektroskopowej atmosfery Marsa i wyznaczenia profilu topograficznego Marsa i była wykonana w Teksasie (USA) w programie przygotowań NASA do misji kosmicznej Viking. Późniejsze jego prace dotyczyły badania komet i atmosfery Wenus, gwiazd nowych, gwiazd magnetycznych i innych gwiazd osobliwych oraz poszukiwania planetoid. Odbył długoterminowe staże naukowe w Belgii, Francji i USA.
Był organizatorem Obchodów i Międzynarodowych Kongresów Kopernikowskich w 1973 r. i 5 innych międzynarodowych konferencji astronomicznych w Toruniu i wydawcą materiałów kongresowych z Sympozjum poświęconego badaniom ciał Układu Planetarnego. Jest też m. in. współautorem podręcznika akademickiego astrofizyki obserwacyjnej oraz autorem książki o instrumentach astronomicznych. Promował 14 doktorów astronomii. Nominację profesorską uzyskał w 1984 r.
Pełnił funkcję kierownika Zakładu Astrofizyki i Astronomii gwiazdowej Instytutu Astronomicznego UMK, wice dyrektorem i dyrektorem Instytutu Astronomii UMK i kierownikiem Katedry Astronomii Centrum Astronomii UMK. Przez 4 kadencje pełnił funkcję prezesa Polskiego Towarzystwa Astronomicznego. Od 1995 r. jest redaktorem naczelnym, najpierw „Postępów Astronomii”, a od 1999 r. „Uranii-Postępów Astronomii”. Urania, to jedno z najstarszych polskich czasopism popularnonaukowych (wychodzi od 1919 r.). Od 2003 r. jest prezesem Towarzystwa Naukowego w Toruniu. TNT to najstarsza polska organizacja naukowa na Pomorzu.
Międzynarodowa Unia Astronomiczna nadała jego imię (Woszczyk) planetoidzie nr 14382 (znajdującej się w głównym pasie planetoid, między Marsem a Jowiszem).