Księżyc to jedyny stały naturalny satelita Ziemi. Astronomowie przypuszczają, że co jakiś czas naszą planetę mogą też okrążać niewielkie asteroidy, ale ich orbity nie są stabilne.
PODSTAWOWE DANE:
- średnia odległość od Ziemi 364,4 tys. km
- czas obiegu wokół Ziemi 27,3 dnia
- średnica na równiku 3476 km
- prędkość orbitalna 3672 km/godz. masa 1 proc. masy Ziemi
- grawitacja 17 proc. ziemskiej
- gęstość 3,34 g/cm3
- średnie temperatury 150 st. C w dzień, –100 st. C w nocy
- objętość 2 proc. objętości Ziemi
- Nachylenie osi obrotu: 5,14 stopnia
- Jeden obrót wokół osi trwa 27,32 ziemskich dni.
POCHODZENIE KSIĘŻYCA
Najpowszechniej przyjmowana hipoteza mówi, że ok. 4,4 mld lat temu obiekt wielkości Marsa zderzył się ze świeżo uformowaną Ziemią
Czytaj więcej!
RUCHY KSIĘŻYCA
Krążąc wokół Ziemi nasz satelita kręci się wokół własnej osi w takim tempie, że wciąż jest zwrócony w naszym kierunku tą samą stroną.
- MIESIĄC KSIĘŻYCOWY (synodyczny) to okres pomiędzy dwiema tymi samymi fazami Księżyca – 29,5 dnia.
- MIESIĄC GWIAZDOWY (syderyczny) to okres, w jakim Księżyc przebiega pełną długość orbity względem gwiazd stałych – 27,3 dnia.
PŁYWY MORSKIE
Wody po stronie zwróconej ku Księżycowi są przez niego silniej przyciągane niż te po stronie przeciwnej. Siły te „rozciągają” oceany, nadając im kształt elipsy. Powstają wówczas dwa „wybrzuszenia” – obszary podwyższonego poziomu morza – po dwóch stronach Ziemi: zwróconej ku Księżycowi i przeciwnej, a obniżenie w miejscach prostopadłych do nich. Te deformacje okrążają Ziemię w rytm wschodów i zachodów Księżyca. Jednocześnie są ciągnięte przez obrót Ziemi, w wyniku czego wyprzedzają trochę Księżyc.
Grawitacja Słońca także wywiera wpływ na pływy:
- NÓW pływ syzygijny Słońce, Księżyc i Ziemia znajdują się w jednej linii. Grawitacyjne wpływy Słońca i Księżyca dodają się do siebie, dając najwyższe przypływy i najniższe odpływy.
- PIERWSZA KWADRA pływ kwadraturowy Księżyc i Słońce ustawione są względem Ziemi pod kątem prostym. Ich wpływy grawitacyjne nie sumują się, co daje najsłabsze pływy.
- PEŁNIA pływ syzygijny Ponownie dochodzi do ustawienia w jednej linii Słońca, Ziemi i Księżyca. Grawitacja słoneczna przyciąga wodę z jednej strony, księżycowa – z drugiej. Efekt: najsilniejsze pływy.
- OSTATNIA KWADRA pływ kwadraturowy Księżyc i Słońce znów znajdują się pod kątem prostym względem nas. Po raz kolejny mamy do czynienia z najsłabszymi pływami.
NIEWIDOCZNA STRONA KSIĘŻYCA
Ma ok. 4 mln km 2. Przez tysiąclecia pozostawała przed nami ukryta. Po raz pierwszy sfotografowała ją radziecka sonda Łuna 3 w 1959 r. Skorupa Księżyca po tej stronie jest grubsza, w związku z czym jest na niej bardzo mało tzw. mórz księżycowych.
WIDOCZNA STRONA KSIĘŻYCA
Zawiera jaśniejsze i ciemniejsze obszary. Jest zawsze zwrócona w kierunku Ziemi.
BUDOWA WEWNĘTRZNA
Z analiz sejsmicznych wynika, że jądro Księżyca jest stałe lub półpłynne.
- PŁASZCZ Zbudowany z minerałów, częściowo stopiony w pobliżu jądra.
- JĄDRO ZEWNĘTRZNE Zbudowane z płynnego żelaza z niewielkimi domieszkami tlenu i siarki.
KRAJOBRAZ KSIĘŻYCOWY
Astronomowie obserwujący Księżyc w starożytności uznali, że widoczne na nim ciemne plamy są morzami, takimi jak ziemskie. Dziś wiemy, że są to mało urozmaicone obszary pokryte zestaloną magmą
- WYŻYNY Powstają wskutek uderzeń meteorytów o powierzchnię Księżyca.
- KRATERY Mają średnicę od 1 m do 2500 km. Są śladami po uderzeniach meteorytów. Brak atmosfery, wody i aktywności sejsmicznej sprawia, że większość kraterów pozostaje w stanie nienaruszonym.
- MORZA Stanowią ok. 16 proc. powierzchni Księżyca. Są pokryte zastygłą lawą, która kiedyś wypływała z wulkanów. Dziś na Księżycu aktywność wulkaniczna nie występuje.