Plateozaur był roślinożernym dinozaurem żyjącym niewiele ponad 200 milionów lat temu w późnym triasie. Jego nazwa ma związek z płaskimi kośćmi, którymi charakteryzował się jego szkielet. Zwierzę dorastało nawet do dziesięciu metrów i potrafiło ważyć cztery tony. Jak na moment w historii Ziemi, kiedy dinozaury dopiero zaczęły się rozwijać ewolucyjnie, plateozaury były ogromnymi zwierzętami.
Czytaj też: To nie dinozaury były pierwszymi gadami na świecie. Ich triasowi przodkowie dopiero siali postrach
Na łamach The Physics Teacher pojawił się artykuł naukowy dotyczący tych gadów, którego współautorką jest polska badaczka z Instytutu Paleobiologii PAN – Justyna Słowiak-Morkovina. Celem pracy było obliczenie średniej liczby oddechów plateozaura na minutę. Jak na podstawie skamieniałego szkieletu można było dojść do tak szczegółowej informacji? Metody badań zaskakują swoją innowacyjnością.
Polka odkryła, jak często oddychał plateozaur. Ogromny gad oddychał tak często jak człowiek?
Naukowcy wzięli pod uwagę szereg czynników. Wykorzystali oni dane na temat zawartości tlenu w powietrzu w późnym triasie, którą znamy ze starszych badań geologicznych. Natomiast co się tyczy samego dinozaura, to obliczono, ile on potrzebował energii, aby mógł rosnąć w swoim naturalnym tempie. Modele 3D dinozaurów potrafią pokazywać także, ile ważył średnio jeden osobnik z tego rodzaju, a przekrój kości udowej z zapisami tzw. linii zatrzymanego wzrostu prezentuje, jak zmieniała się masa gada w czasie.
Uczeni musieli przyjąć jeszcze kilka innych aksjomatów. Nie wiadomo, jaki plateozaury posiadały układ oddechowy. Przyjęto, że podobnie jak ptaki, które posiadają worki powietrzne i krokodyle, które ich nie mają, posiadały one mechanizm podwójnego oddychania. To nie wszystko. Ile dokładnie tlenu mógł dinozaur ekstrahować z powietrza? Tutaj w obliczeniach zastosowano wartość typową dla ptaka emu, który żyje w podobnych warunkach klimatycznych, jak plateozaur 200 mln lat temu.
Na sam koniec naukowcy musieli przyjąć konkretny model 3D. Wybór padł na Plateosaurus trossingensis o masie ciała 693 kg i objętości oddechowej 2000 (+/- 500) cm3. Zatem jaki jest finalny wynik? Okazało się, że plateozaur brał oddech średnio siedem razy na minutę. Jest to podobna częstotliwość jak u nosorożca. Człowiek natomiast robi wdech około 12-15 razy w ciągu 60 sekund. Daje nam to obraz, jak rzadko, ale nadal efektywnie pracował układ oddechowy późnotriasowego gada.
Czytaj też: Najdziwniejsze dinozaury w historii. Pokazujemy 10 osobliwych zwierząt, które kiedyś rządziły światem
Taki obraz czynności fizjologicznej zwierzęcia, które żyło w odmiennych warunkach klimatycznych, unaocznia nam, jak w przeszłości gady potrafiły się dostosować do środowiska. Wyniki badań można użyć w przyszłości jako materiał porównawczy przy pracach nad zmianami zachowań zwierząt w obliczu obecnych zmian klimatycznych.