W 1887 r. podczas prac w kamieniołomie w hiszpańskim mieście Banyoles odkryto skamieniałą żuchwę, która przez ostatnie sto lat była szczegółowo badania przez ekspertów z całego świata. Wszyscy jednoznacznie wskazywali, że należy do Homo neanderthalensis. To dlatego, że szczątki pochodzą sprzed ok. 45-65 tys. lat, a Europa była wtedy zdominowana przez neandertalczyków. Zespół uczonych z Binghamton University poddał w wątpliwość tę tezę, sugerując, że kości szczękowe należą do gatunku Homo sapiens. Szczegóły opisano w Journal of Human Evolution.
Brian Keeling z Binghamton University mówi:
Żuchwa była badana przez cały ubiegły wiek i długo uważano ją za neandertalską na podstawie jej wieku i lokalizacji oraz faktu, że brakuje jej jednej z cech diagnostycznych Homo sapiens: podbródka.
W badaniu naukowcy wykorzystali techniki cyfrowe i tomografię komputerową. Stworzono model 3D szczęki i dopasowano go do czaszki, z której mogła pochodzić. Sprawdzono, czy pasuje do Homo neanderthalensis oraz do Homo sapiens, a efekty były zaskakujące.
Czytaj też: Tajemnica wieku praczłowieka Omo. Najstarszy Homo sapiens jest starszy, niż sądziliśmy?
Brian Keeling dodaje:
Nasze badania odkryły coś dość zaskakującego – Banyoles nie dzielił żadnych wyraźnych cech neandertalskich i nie pokrywał się z neandertalczykami w swoim ogólnym kształcie.
Do kogo należały te szczątki?
Skamieniałość z Banyoles bardziej pasowała do Homo sapiens, zarówno pod względem wyrazistości poszczególnych cech, jak i ogólnego kształtu. Niestety, w szczęce brakuje podbródka, jednej z najbardziej charakterystycznych cech naszego gatunku.
Prof. Rolf Quam, antropolog z Binghamton University, mówi:
Mieliśmy do czynienia z wynikami, które mówiły nam, że Banyoles nie jest neandertalczykiem, ale fakt, że nie ma podbródka sprawił, że dwa razy zastanowiliśmy się nad przypisaniem go do Homo sapiens. Obecność podbródka od dawna uważana jest za cechę charakterystyczną naszego własnego gatunku.
Nie ma zgodności, co do przynależności żuchwy z Banyoles do właściwego gatunku. Eksperci wciąż się o to spierają. Skamieniałość porównano do jednej z najwcześniejszych żuchw Homo sapiens z rumuńskiego stanowiska archeologicznego Peştera cu Oase, która wygląda inaczej i ma wyraźnie wykształcony podbródek. Ponieważ żuchwa Banyoles nie wykazuje żadnych wyraźnych cech z neandertalczykami, wykluczono możliwość mieszania się Homo neanderthalensis i Homo sapiens w celu wyjaśnienia jej anatomii.
Są dwie możliwości dotyczące tego, co może reprezentować żuchwa Banyoles: członka nieznanej wcześniej populacji Homo sapiens, która współistniała z neandertalczykami; lub hybrydę między członkiem tej grupy Homo sapiens a niezidentyfikowanym gatunkiem człowieka spoza neandertalczyków. Ta druga wersja jest mniej prawdopodobna.
Czytaj też: Oto „nowy” gatunek praczłowieka. Żył pół mln lat temu i był bezpośrednim przodkiem Homo sapiens
Brian Keeling mówi:
Jeśli Banyoles jest rzeczywiście członkiem naszego gatunku, to reprezentowałby najwcześniejszego H. sapiens kiedykolwiek udokumentowanego w Europie. Na pewno nie należy do neandertalczyka.