Fiat: historia marki
Fiat czyli Fabbrica Italiana Automobili Torino (włoska fabryka samochodów osobowych w Turynie), rozpoczął swą działalność 11 lipca 1899 roku. W grupie pomysłodawców przedsięwzięcia znalazł się m.in. hrabia Roberto Biscaretti di Ruffia oraz porucznik Giovanni Agnelli. To właśnie ci dwaj mężczyźni, pracowali najciężej na sukces przedsiębiorstwa. Ten drugi, po pewnym czasie, objął stanowisko dyrektora generalnego spółki, która liczyła 30 udziałowców.
Pierwszy zakład produkcyjny Fiata doczekał się otwarcia w 1900 roku, w Corso Dante. w początkowej fazie działalności, fabryka zatrudniała 35 osób, jednak już po kilku miesiącach, liczba ta wzrosła do 150.
Pierwszym modelem, który opuścił włoską fabrykę, był Fiat 3 1/2 HP. Samochód był napędzany dwucylindrowym silnikiem o pojemności 657 cm3, który generował 3,5 KM. Auto było bardzo żwawe, oczywiście jak na swoje czasy – rozpędzało się do prędkości 35 km/h, jednak nie brakowało w nim oczywistych przeoczeń. Przykładowo, skrzynia biegów nie była wyposażona w bieg wsteczny. W 1905 roku portfolio Fiata liczyło już 16 modeli.
W 1903 roku premiery doczekał się Fiat 24 HP. Wówczas forma zaczęła stawiać na promocję poprzez czynny udział w sporcie motorowym – samochód brał udział w wielu prestiżowych imprezach, w tym w wyścigu Sassi-Superga.
W 1906 roku firma rozpoczęła ekspansje na niezwykle perspektywiczny rynek amerykański. Mniej więcej w tym samym czasie, w ofercie firmy pojawiły się tez modele o charakterze użytkowym.
100 proc. swojego potencjału firma pokazała jeszcze przed wybuchem I wojny światowej. Ówczesny model Tipo był wyposażony w akumulator (w tamtych czasach, było to niezwykle innowacyjne rozwiązanie), firma opatentowała własny system rozrządu, a Fiat 300 HP Rekord (wyposażony w silnik o absurdalnej pojemności 28 litrów) rozpędził się do 200 km/h (w 1911 roku). Rok później, rekord został jeszcze bardziej wyśrubowany – samochód osiągnął prędkość 290 km/h!
W tamtych latach prawdziwym przebojem sprzedaży był Fiat Zero, zaprezentowany w 1912 roku. Do końca produkcji powstało aż 2000 egzemplarzy budżetowego auta. Niebawem, Fiat wkroczył na rynki Europy Wschodniej i środkowej, w tym także do Polski.
Okres I wojny światowej to czas zastoju i kryzysu, ale firma długo nie ulegała powojennej rzeczywistości. W 1920 roku na czele przedsiębiorstwa stanął Giovanni Agnelli. Priorytetem nowego szefa stało się obniżenie kosztów produkcji, ażeby to osiągnąć, konieczne było wdrożenie rozwiązania, opracowanego przez Henry’ego Forda – taśmy produkcyjnej. Dzięki ścisłemu nadzorowi nad każdym etapem procesu produkcji i wprowadzeniu nowych, dostosowanych do wymogów powojennego rynku modeli, firma niebawem znów zaczęła przynosić zyski.
W 1922 roku ruszyła produkcja w zakładach w Lingotto. Kompleks był wyjątkowy pod wieloma względami – rozciągał się aż na 2 kilometry, a na jego dachu umieszczono tor testowy, którego pętla liczyła 1,1 km. Fiat zaczął wprowadzać innowacyjne rozwiązania – samochody włoskiego producenta były wyposażone w hamulce we wszystkich czterech kołach, a w modelu 519 pojawiła się dwupłaszczyznowa regulacja kolumny kierownicy.
W 1930 roku produkcja sięgnęła poziomu 35 tys. egzemplarzy. w 1932 roku zadebiutował model 508, który okazał się prawdziwym bestsellerem. 4 lata później zadebiutował Fiat 500 Tipolino, którego produkcja trwała aż do 1955 roku. W rym czasie powstało ponad pół miliona egzemplarzy małego auta. W 1939 roku powstała nowa fabryka Turynie o powierzchni 1 mln m2.
W trakcie II wojny światowej zakłady Fiata rozpoczęły produkcję na potrzeby armii. W tym czasie niemal wszystkie zakłady firmy uległy zniszczeniu. Produkcja ruszyła dopiero w 1948 roku, dzięki wsparciu finansowemu Stanów Zjednoczonych.
W 1951 roku firma zaprezentowała model Campagnola, napędzany na wszystkie koła. 4 lata później przedsiębiorstwo przejęło Ferrari oraz Lancię. W 1957 roku zaprezentowano model Nuova 500 – kolejny, który zmotoryzował Włochy. Auto było produkowane przez 18 lat. W tym czasie powstało aż 3,7 miliona egzemplarzy.
W latach 60. zakłady Fiata zatrudniały 200 tys. pracowników. W 1961 roku zaprezentowano modele 1300 i 1500. 3 lata później debiutu doczekał się niewielki Fiat 850.
W 1966 roku stery w firmie objął Giovanni Agnelli II – wnuk jednego z założycieli. Doszło wówczas do powstania AutoVAZ, co miało związek z restrukturyzacją przedsiębiorstwa – firmę podzielono na dział samochodów osobowych i użytkowych.
Lata 70. to czas kryzysu, który zmusił Fiata do odsprzedania 10, a później 14 proc. udziałów Mu’ammarowi al-Kaddafiemu. W 1986 roku udało się odkupić niemal wszystkie udziały. Pod koniec lat 70. firma przyjęła formę holdingu. Spółkę Fiat Auto S.p.A. tworzyły wówczas marki Fiat, Lancia, Autobianchi, Abarth, a od 1984 roku także Alfa Romeo. W tym samy roku na rynku pojawił się model Uno – jeden z najlepiej sprzedających się samochodów w historii Fiata. W 1993 roku spółka przejęła kontrolę nad Maserati.
Świetność Fiata podupadła w 1996 roku, kiedy kierownictwo w firmie przejął Cesare Romiti. Pod koniec lat 90. firma była bliska bankructwa. Tarapaty skończyły się dopiero w 2004 roku, gdy szefem został Luca Cordero di Montezemolo. W 2009 roku firma przejęła kontrolę nad koncernem Chrysler.
Fiat: popularne modele
Fiat nie jest tą sama firmą, co kiedyś, co do tego nie ma wątpliwości. Przedsiębiorstwo wciąż wychodzi z kryzysu, co ma odzwierciedlenie w ofercie modelowej. Portfolio firmy składa się przede wszystkim z aut popularnych, nie ma w nim miejsca na włoską ekstrawagancję.
Trzonem oferty jest model 500 i jego odmiany – 500X i 500 L. Kolejny model to nieco większa Panda. Obecnie na szczycie oferty stoi kompaktowe Tipo, oferowane w wariantach sedan, hatchback i kombi.
Fiat zrezygnował już z produkcji modelu Freemont, który był bliźniakiem amerykańskiego Dodge’a Journey. Próżno szukać też w cenniku modeli klasy średniej czy sportowych coupe, choć włoski producent może poszczycić się bogatą tradycją w tym zakresie.
Prywatnego nabywcę interesują przede wszystkim Fiaty osobowe, ale należy wspomnieć, że w ofercie producenta znajdują się też model użytkowe.
Fiat: ile kosztuje?
Ceny Fiata nie odbiegają znacząco od średniej rynkowej w poszczególnych segmentach, choć linia 500 stanowi wyjątek. Za podstawowy model 500 trzeba zapłacić minimum 51 tys. zł. Model 500L kosztuje minimum 64 tys. zł. Mniej praktyczny, ale atrakcyjniejszy wizualnie 500X, kosztuje minimum 70 tys. zł. Sporo, jednak w przypadku linii modelowej 500, klienci płaca nie za walory praktyczne, a za niepowtarzalny retro design, będący nowoczesną interpretacją historycznego samochodu.
Ile kosztują pozostałe samochody Fiat? Najtańsza Panda została wyceniona na 40500 zł. Podstawowy Tipo w wersji hatchback to wydatek rzędu 58 tys. zł, w wersji sedan – ok. 49 tys. zł. Tipo w rodzinnym wariancie kombi został natomiast wyceniony na całkiem rozsądną kwotę 61 tys. zł.
Fiat: ciekawostki
Fiat 3 1/2 HP był wyposażony w trąbkę z gruszką powietrzną, która pełniła rolę dźwiękowego sygnału ostrzegawczego. Rozwiązanie to okazało się na tyle interesujące i, co najważniejsze, praktyczne, że niebawem zaczęli powielać je inni producenci.
Na początku XX wieku Fiat produkował nie tylko samochody, ale także tramwaje i silniki napędzające okręty. W tamtym czasie firma zaczynała budować swoja potęgę.
Podczas drugiej edycji wyścigu Tour Italia, Giovanni Agnelli ustanowił rekord trasy, prowadząc Fiata 8 HP.
Po I wojnie światowej 23 ciężarówki Fiat 15 Ter zdołały pokonać Saharę, co stanowiło ogromny wyczyn.
W 1952 roku Fiat Campagnola ustanowił rekordowy czas przejazdu z północy na południe Afryki. Włoski samochód z napędem na wszystkie koła pokonał trasę w 11 dni, 4 godziny i 54 minuty. Ten model był produkowany na potrzeby wojska, ale doczekał się też wersji cywilnej. Służył nawet jako papamobile, czyli samochód przeznaczony dla głowy Kościoła Katolickiego.