Międzynarodowy zespół naukowców pracujących pod kierownictwem Tristana Sallesa, geologa z Uniwersytetu w Sydney opublikował właśnie fascynującą animację, na której jak na własnej dłoni możemy zobaczyć jak zmieniała się powierzchnia Ziemi na przestrzeni ostatnich stu milionów lat. Warto tutaj podkreślić, że jest to najdokładniejsza jak dotąd wizualizacja zmian zachodzących w rozmieszczeniu kontynentów na powierzchni Ziemi.
Przy drugim oglądaniu animacji warto zignorować ruch samych kontynentów, ale skupić się na ewolucji pasm górskich na powierzchni Ziemi, tam, gdzie płyty tektoniczne się ze sobą zderzają i prowadzą do wypiętrzeń. Analogicznie, skoro gdzieś płyty tektoniczne się do siebie zbliżają, to na przeciwnym końcu się od siebie oddalają, tworząc niecki, które na przestrzeni milionów lat wypełniała natychmiast woda.
Kontynenty nadal się od siebie oddalają, a oceany powiększają
Co ważne, ten ruch nigdy nie ustał, trwa także i teraz. Tak samo jak Ziemia sprzed stu milionów lat nie przypomina dzisiejszej, tak za sto milionów lat i obecna Ziemia będzie tylko historią. Szczególnie że zmiany powierzchni są także skutkiem takich czynników jak erozja, zmiany w atmosferze, aktywność wulkaniczna, czy w końcu ruchy mas w płaszczu Ziemi.
Animacja trwa zaledwie 22 sekundy, ale niesie wiele informacji o naszej planecie, których zazwyczaj nie uwzględniamy myśleć o odległych czasach. Animacja zaczyna się sto milionów lat temu, kiedy powierzchnię kontynentów już od ponad 130 milionów lat przemierzały dinozaury. W tym czasie na animacji widzimy rozpadający się od 100 milionów lat superkontynent Pangea. Już na tym etapie można dostrzec wyraźne kształty oddzielających się od siebie Afryki i Ameryki Południowej. Z kolei w północnej części planety początkowo widzimy kilka mniejszych kontynentów, które z czasem się ze sobą połączą i utworzą Eurazję oraz Amerykę Północną.
Dinozaury chodziły po zupełnie innej Ziemi niż my. Nawet do uderzenia planetoidy, która doprowadziła do ich zagłady doszło gdzie indziej niż nam się wydaje.
W dolnej lewej części kadru widzimy pasek postępu animacji zaczynający się 100 milionów lat temu (100 Ma) i kończący się w czasach obecnych. Zatrzymaj animację w okolicach dziewiątej sekundy (0:09) i przyjrzyj się jak wygląda teraz rozkład kontynentów. Zobacz jak blisko wyspy, które z czasem staną się Wielką Brytanią mają do Grenlandii. Spójrz nieco niżej. Wyraźnie widać już oddalającą się w prawo Afrykę oraz odpływającą od niej Amerykę Północną. Jesteśmy jakieś 65 milionów lat temu. Tak właśnie wyglądała Ziemia w momencie, gdy uderza w nią planetoida o średnicy co najmniej czterech kilometrów. Do uderzenia dochodzi na granicy między obecną Zatoką Meksykańską a Półwyspem Jukatan. Owszem, można odnaleźć to miejsce na animacji, ale warto uświadomić sobie, że było to znacznie bliżej mas tworzących obecną Europę niż się to teraz wydaje.
Sama animacja będzie jednak szczególnie przydatna dla geologów, którzy zawarte w niej informacje będą wykorzystywać do zrozumienia procesów zachodzących we wnętrzu Ziemi, tuż pod skorupą, w górnych warstwach płaszcza, ale także do zrozumienia klimatu zmieniającego się na Ziemi na przestrzeni eonów. Biolodzy natomiast śledząc ruch osadów być może wykonają dodatkowy krok na drodze do rozwiązania zagadki powstania życia na powierzchni naszej planety.
Na koniec jeszcze jedna myśl zupełnie niezwiązana z powyższą animacją, ale którą pisanie o niej sprowokowało. Dinozaury pojawiły się na powierzchni Ziemi 237 milionów lat temu, a zniknęły z jej powierzchni 66 milionów lat temu. Oznacza to, że panowały one na powierzchni Ziemi przez około 170 milionów lat. Zazwyczaj skłonni jesteśmy wrzucać wszystkie dinozaury do jednego worka. Warto sobie uświadomić, że między pierwszymi a ostatnimi dinozaurami, które chodziły po Ziemi minęło ponad dwa razy więcej czasu niż między ostatnimi dinozaurami a nami.