Europejski Ekstremalnie Wielki Teleskop E-ELT (European Extremely Large Telescope) to największy dotychczasowy projekt teleskopu o średnicy 42 metrów do obserwacji w widzialnym i podczerwonym zakresie promieniowania elektromagnetycznego. Jeśli projekt zostanie zrealizowany, będzie on teleskopem o rekordowej średnicy lustra głównego. Największe istniejące obecnie teleskopy optyczne mają średnicę dochodzącą do 10 m.
Niedawno Europejskie Obserwatorium Astronomiczne podjęło ostateczną decyzję co do miejsca lokalizacji rekordzisty i ogłosiło, że ten gigantycznej wielkości teleskop zostanie zbudowany w górach pustyni Atacama, a dokładnie na szczycie góry Cerro Armazones o wysokości 3060 m n.p.m. Eksperci rozważali kilka wariantów umieszczenia teleskopu – wśród kandydatów znajdowały się m. in. Maroko, Argentyna i Wyspy Kanaryjskie. Jednakże do marca lista możliwości skróciła się do czterech miejsc w Chile i jednego na wyspie La Palma. Chilijska pustynia Atacama, w której centralnej części stanie nowy teleskop, jest jednym z najbardziej suchych miejsc naszej planety, a około 320 dni w roku niebo jest tutaj bezchmurne. Warunki sprzyjają więc obserwacjom.
Obecnie specjaliści kończą prace nad projektem teleskopu, a pod koniec tego roku rozpocznie się budowa. Teleskop zostanie zakończony prawdopodobnie w 2018 roku. Koszt realizacji projektu dochodzi do 800 mln euro. Teleskop zostanie zainstalowany w pobliżu Bardzo Wielkiego Teleskopu (Very Large Telescope) obserwatorium Paranal. E-ELT będzie miał wysokość 60 m i wagę dochodzącą do 5000 ton. Lustro teleskopu będzie zbudowane z ponad 900 sześciokątnych luster o szerokości 1,4 m. W ten sposób teleskop będzie w stanie zbierać ponad 15 razy więcej światła niż największe funkcjonujące obecnie teleskopu optyczne, a dzięki zaawansowanej optyce adaptatywnej teleskop E-ELT będzie uzyskiwać obrazy jakością przewyższające nawet Kosmiczny Teleskop Hubble’a.
Nowy teleskop pozwoli na badania astronomiczne galaktyk, gwiazd położonych w odległości do 59 mln lat świetlnych od Ziemi, a nawet pozasłonecznych układów planetarnych.
źródło: www.eso.org