Dlaczego tak szybko zapominamy?
W nowym badaniu naukowcy twierdzą, że, znany również jako efekt aktualizacji lokalizacji, efekt drzwi wydaje się być prawdziwy, ale tylko wtedy, gdy nasze mózgi są bardzo zajęte. Co więcej, może on nie być tak wyraźny lub bezpośredni, jak sugerowały poprzednie badania tematu.
Aby lepiej poznać specyfikę tego zjawiska, eksperci zaprosili 74 ochotników do serii eksperymentów z użyciem wirtualnej rzeczywistości. Ich zadaniem było poruszanie się po komputerowo wygenerowanych pomieszczeniach 3D i zapamiętanie wybranych obiektów, takich jak niebieski stożek czy żółty krzyżyk, które widzieli w poprzednich pomieszczeniach.
“Na początku w ogóle nie mogliśmy namierzyć u nikogo efektu drzwi, więc pomyśleliśmy, że może ci ludzie byli zbyt dobrzy, skoro pamiętali wszystko” – powiedział psycholog Oliver Baumann z Uniwersytetu Bond w Australii – “Więc wtedy to utrudniliśmy i kazaliśmy im wykonywać zadania polegające na liczeniu wstecz podczas poruszania się, aby jeszcze bardziej obciążyć ich pamięć roboczą. Dopiero po tym pojawiły się problemy z pamięcią, co mówi nam, że przeciążenie pamięci uczestników uczyniło ich bardziej podatnymi na efekt drzwi. Innymi słowy, efekt furtki występuje tylko wtedy, gdy poznawczo jesteśmy w stanie na to podatnym.”
Badacze donieśli również, że eksperymenty uzupełniające, w których ochotnicy zostali poproszeni o przejście wytyczonymi korytarzami lub obserwowanie innych ludzi wykonujących te same rutynowe czynności podczas wykonywania zadań pamięciowych, nie wykazały dowodów na występowanie efektu drzwi.
Przeciążenie pamięci roboczej mózgu
Skąd więc rozbieżność pomiędzy nowym badaniem a wcześniejszymi ustaleniami, które wykazały, że to zmiana lokalizacji prowadzi do gorszych zdolności zapamiętywania? Zespół stojący za nowymi badaniami twierdzi, że to podobieństwo różnych “pomieszczeń”, zarówno w 3D VR, jak i na korytarzu, mogło odegrać rolę w ostatecznych wynikach. Naukowcy sugerują, że to nie tyle same drzwi powodują wymazywanie pamięci, co przejście z jednej lokalizacji do zupełnie innej – dla naszego mózgu jest to gwałtowna zmiana scenerii, która przygotowuje je na odbiór czegoś całkiem nowego.
“Dobrym przykładem jest poruszanie się w domu towarowym.” – mówi Baumann – “Przejazd windą między poziomami sklepu może nie mieć żadnego wpływu na naszą pamięć, ale przejście z poziomu sklepu na parking może spowodować, że zapomnimy o czymś, co musimy kupić”.
Nawet gdy uczestnicy badania mieli do wykonania zadanie umysłowe, prawdopodobieństwo, że o czymś zapomną, nie było tak wysokie, jak w poprzednich badaniach, chociaż zajęty i być może przeciążony mózg wydaje się odgrywać w tym zjawisku pewną rolę.
Naukowcy twierdzą, że wiedza na ten temat i zrozumienie, w jaki sposób poważna zmiana w otoczeniu może do pewnego stopnia zresetować pamięć roboczą, może dać dam nowe sposoby łagodzenia efektu drzwi w przyszłości.
Baumann zwraca uwagę, że zdolność mózgu do kompartmentalizacji i zarządzania pamięcią może być naprawdę przydatna w wielu sytuacjach i pomaga nam nadać sens otaczającej nas rzeczywistości, nawet jeśli czasami możemy znaleźć się w pokoju, zupełnie nie pamiętając o tym, po co do niego weszliśmy.
Badania zostały opublikowane w BMC Psychology.