Od czasu pierwszego filmu na ten temat, czyli “White Zombie” z 1932 słowo to oraz wyobrażenie żywego trupa weszły na stałe do popkultury. Kolejne wcielenia pokazywały czego się boimy i co jest dla nas, ludzkości, ważne. Z żywych trupów można przeczytać sporo prawd o zachowaniu człowieka, spróbujmy je zdekodować.
1. Lubimy rozważać apokaliptyczne scenariusze
Odkąd ludzkość zaczęła przekazywać sobie historie, mity, spisywać je i opowiadać nie brakuje wizji końca świata oraz naszego gatunku. Tysiące lat straszymy się kataklizmami, gniewem Boga lub bogów, zarazą i wreszcie potworami – na przykład zombie.
Praktycznie w każdej mitologii znajdziecie motywy apokaliptyczne: od Apokalipsy św. Jana aż po Ragnarok w mitach nordyckich. Wszystko ma swój koniec, co pozwala nam docenić czas, który mamy i odpowiednio go wykorzystać. Opowieści o zagładzie ludzkości potrafią mobilizować i motywować.
Zombie Walk w Sao Paolo 2017 / Getty Images
2. Zombie są bardziej ciekawe niż straszne
Zombie nie ma, to trzeba sobie powiedzieć jasno. Owszem: hipnoza, otumanienie środkami chemicznymi i naturalnymi truciznami są możliwe, ale powstających z grobów potworów nie ma. Dlatego oglądając horrory z ich udziałem gdzieś w tyle głowy pozostaje spokój i ciekawość: co by było gdyby istniały? Jak zachowalibyśmy się czasie apokalipsy? To ciekawe, rozbudza wyobraźnie. David Rudd, psycholog z Uniwersytetu Memphis powiedział niegdyś Live Science, że świadomość tak niskiego ryzyka zaistnienia zombie sprawia, że strach zmienia się w ciekawość.
Czy musimy jednak przypominać wam, że “ciekawość to pierwszy stopień do piekła”?
Getty Images
3. Tęsknota za humanistyczną wspólnotą
Brzmi górnolotnie, prawda? A jednak coś w tym jest. Opowieści o tym jak zawala się świat, a grupa losowo dobranych w nim osób stara się przetrwać i pozostać ludźmi. Ten ostatni cel jest wyjątkowo ważny i pełni często główną rolę w filmach i książkach z zombie w roli głównej. Pisarz i humanista, P. J. Manney pisał swego czasu w Live Science, że w obliczu takiej katastrofy ludzie na powrót odkrywają dzielenie się doświadczeniem, nawet jeśli tak ekstremalnym jak strach i cierpienie.
Człowiek jako istota z reguły wykazuje się bardzo wysoką empatią, jednak hartowany codziennie zalewem informacji o okropieństwach świata często wykształca emocjonalny pancerz, by chronić swoją kruchą jaźń. Inwazja zombie pozwala mu wykopać z niej potrzebne pokłady do zbudowania wspólnoty na gruzach cywilizacji. W czasie gdzie wszystko traci wartość odkrywa się na nowo przyjaźń, miłość, oddanie, poświęcenie.
Getty Images
4. Interesuje nas sztuka przetrwania
Zawsze najważniejszą stawką jest przetrwanie: czy jest to pojedynczy bohater, grupa ocaleńców czy wreszcie społeczność. Lubimy historie o sytuacjach kryzysowych, które stają się sprawdzianem dla naszych zdolności przetrwania. Angela Becerra Videgar z Uniwersytetu Stanforda przekonuje, że oglądanie filmów i seriali z motywem surwiwalu pozwala ludziom przepracować w swoich głowach podobne scenariusze i rozpala ciekawość. Co bylibyśmy w stanie poświęcić by przerwać? Kogo?
Getty Images
5. Pociąga nas przemoc
Badanie przeprowadzone na myszach pokazało, że mózgi ssaków przetwarzają zachowanie agresywne i przemocowe w ten sam sposób co nagrody. Live Science cytował Craiga Kennedy’ego z Vanderbilt University in Tennessee, który mówi:
– Dowiedzieliśmy się, że jednostki poszukują agresywnych sytuacji po to by doświadczyć uczucia nagrody towarzyszącego mu.
Oczywiście zakładając, że uda się wygrać i przetrwać.
Getty Images
6. Lubimy się bać
To nie jest żadne nowe odkrycie, kochamy się straszyć, zarówno historiami przy ognisku, miejskimi legendami, czarną wołgą i wreszcie zombie. Paul Bloom, psycholog z Uniwersytetu Yale zwraca uwagę na to, że w ten sposób ludzie przygotowują się na czarne scenariusze prawdziwego życia. Funkcjonując codziennie w bezpiecznych warunkach często sięgamy po straszne historie by choćby fikcyjnie postawić się w koszmarnym zagrożeniu i mentalnie na nie przygotować. Oby nigdy nie trzeba było takiej wiedzy weryfikować.
Getty Images
7. Zombie odstresowują
Poważnie. Douglas Rushkoff, autor książki “Present Shock: When Everything Happens Now” przekonuje w rozmowie z Business Insiderem, że “wielu ludzi ogląda filmy o zombie jakby to było spełnienie marzeń”. Dlaczego?
– Podczas apokalipsy zombie nie ma Twittera, nie ma telefonów komórkowych, nie ma szefa, nie ma IRS (urząd podatkowy USA) – mówi – Jedynym celem za to jest przetrwanie i pomóc innym ludziom, na których ci zależy by przetrwać. Na pewnym poziomie to naprawdę odpręża.
Getty Images
8. To sytuacja straszna, ale wydaje nam się, że dalibyśmy sobie radę
Nowoczesne historie z żywymi trupami pokazują bardzo często źle przygotowanych (lub w ogóle) ludzi, którzy stają naprzeciw śmiertelnego (nieśmiertelnego? Postśmiertelnego?) zagrożenia.
Richard Smith, matematyk z Uniwersytetu w Dublinie używa zombie w swoich modelach matematycznych. Zwraca uwagą, że w przypadku współpracy ludzkość ma spore szanse.
– Jeśli walczymy samodzielnie, nie zrobimy tego efektywnie, ponieważ większość jednostek po prostu nie umie walczyć.
Getty Images
9. Zombie dają nadzieję
Zawsze są jacyś ocaleńcy, zawsze są jacyś bohaterowie, zawsze jest ktoś, kto stawia opór żywym trupom. To naprawdę może dawać nadzieję, że ludzkość nie jest skazana na zagładę. Do tego, gdy na filmie widzimy ludzi podobnych do nas, którzy jakoś sobie radzą, możemy się z nimi zidentyfikować i zrazić nadzieję. “Może jednak nie jest ze mną tak źle? Skoro taki nieprzygotowany bohater serialu daje radę, to i ja dam!”
Nadzieja to potężna emocja, która napędza ludzkość. Antropolog Helen Fisher pisała na stronie Live Science: “spoglądanie na życie w różowych okularach pomaga utrzymać zdrowie, energetyzuje i pomaga skupić się na osiąganiu celów. Jesteśmy zaprojektowani by mieć nadzieję.”
Getty Images
Źródło: Live Science