Po co się pocimy? Mechanizm ten odpowiada za termoregulację całego organizmu – pocimy się, aby utrzymać odpowiednią temperaturę ciała i pH skóry, a także aby wydalić szkodliwe substancje (m.in. amoniak i kwas moczowy) oraz elektrolity (sole sodu, wapnia, potasu i magnezu).
Im wyższa jest temperatura otoczenia, tym więcej wydalamy wody, dzięki czemu nasz organizm w naturalny sposób się ochładza. Parujący pot oddaje temperaturę otoczeniu i zapobiega przegrzaniu.
Ile wody można wypocić?
Dziennie człowiek może średnio wypocić litr, w krańcowych przypadkach (np. duży wysiłek fizyczny lub upał) nawet do kilku litrów. Pocimy się cały czas – nasz wewnętrzny klimatyzator działa dwadzieścia cztery godziny na dobę. Wielkość produkcji „płynu do klimatyzacji” zależy nie tylko od warunków atmosferycznych (temperatura otoczenia, wilgotność powietrza), ale też od diety, stanu emocjonalnego (ekscytacja, strach), poziomu stresu i stanu zdrowia.
Skąd bierze się zapach potu?
Pot jest pożywką dla bakterii i to one odpowiadają za jego nieprzyjemną woń. Żeby ograniczyć pocenie i zmniejszyć intensywność zapachu potu, można zrezygnować z ostrych przypraw, a w czasie upałów ograniczyć spożywanie smażonych dań mięsnych, zawiesistych sosów, produktów mlecznych oraz pleśniowych serów. Warto również zmniejszyć ilość pitej kawy, czarnej herbaty oraz alkoholu (przyspieszone krążenie krwi zwiększa potliwość).
Pot: cenna informacja dla otoczenia
Ludzie, podobnie jak zwierzęta, używają feromonów alarmowych, aby przekazać informację o zagrożeniu. Naukowcy Anca R. Radulescu i Lilianne R. Mujica-Parodi zbadali reakcje ludzi na pot zestresowanych osób oraz pot pobrany w sytuacji niestresowej. Okazało się, że osoby wdychające pot osób doświadczających stresu, same stały się stresowały. Nie zauważono tego z kolei u osób wdychających pot osób w sytuacji niestresowej.
Co ciekawe, męski pot, wydzielany w sytuacjach stresujących, wywoływał stosunkowo silne reakcje u przedstawicieli obu płci, natomiast pot kobiecy, wydzielany w tych samych sytuacjach, wywoływał znacznie silniejsze pobudzenie u kobiet niż u mężczyzn.
Ten eksperyment amerykańskich naukowców jest kolejnym już dowodem na to, że ludzki pot informuje innych o naszym stanie emocjonalnym.
Pot w czasie stresu i wysiłku
Pot, który wydziela się pod wpływem emocji i stresu, ma inny zapach niż ten, który oblewa ciało zmęczone fizycznym wysiłkiem. Zazwyczaj kiedy się pocimy, w skórze aktywne są przede wszystkim gruczoły ekrynowe (w ciągu godziny potrafią wydzielić nawet trzy litry płynu). Gdy jesteśmy zdenerwowani, pracują też gruczoły apokrynowe, wytwarzające pot zawierający poza wodą białko i tłuszcze. Gdy za te substancje zabiorą się bakterie, spocone ciało zaczyna wydzielać nieprzyjemną woń. Okazuje się jednak, że zapach potu wywołuje nie tylko estetyczną odrazę. Potrafimy dzięki niemu odczytać znacznie subtelniejsze chemiczne sygnały.
Jak działają antyperspiranty?
Antyperspiranty to preparaty zawierające chlorek glinu, który powoduje, że na spoconej skórze tworzy się rodzaj żelu zalepiającego gruczoły potowe. Osoby o wrażliwej skórze mogą poszukać antyperspirantów z dodatkiem środków łagodzących, które – poza chlorkiem glinu – zawierają np. panthenol, alantoinę czy ekstrakt z bawełny.
Skuteczność działania antyperspirantu zależy od stężenia chlorku glinu. Jeśli ktoś bardzo się poci, powinien korzystać z preparatów ze zwiększoną ilością tej substancji. Zazwyczaj antyperspiranty zawierają około 3 proc. soli glinu i działają kilka-, kilkanaście godzin.