Z wiekiem zmniejsza się wielkość mózgu – i to naturalny proces. Największą objętość nasz mózg ma w okolicach dwudziestych urodzin. Później maleje zarówno jego masa, jak i objętość. Niekoniecznie musi być to efektem chorób takich jak alzheimer czy demencja, a jeśli nie przebiega gwałtownie, nie musi wiązać się z nagłym upośledzeniem funkcji poznawczych.
Oczywiście istnieją czynniki, które przyspieszają tempo atrofii mózgu. Ich lista może wydać się znajoma – są to palenie papierosów, nadciśnienie, otyłość i cukrzyca. Każdy z nich wpływa na nieco inne części mózgu, wszystkie jednak pogarszają jego stan, a w rezultacie – nasze funkcjonowanie.
Smog kontra mózg
Jak się jednak okazuje, jest jeszcze coś, co szkodzi mózgowi. To zanieczyszczenie powietrza.
W listopadzie zeszłego roku w czasopiśmie „Brain” ukazały się badania zespołu naukowców z Uniwersytetu Południowej Karoliny, którzy stwierdzili, że starsze kobiety oddychające powietrzem zanieczyszczonym najbardziej szkodliwymi pyłami PM 2.5 miały większe kłopoty z pamięcią i większą atrofię tkanki mózgowej niż te panie, które mieszkały w regionach bez smogu. Badania były statystyczne, jednak wykazały, że istnieje związek między kondycją mózgu a poziomem zanieczyszczeń powietrza.
Ryby dla mózgu
Jak się jednak okazuje, można temu przeciwdziałać. Najnowsze badania opublikowane w internetowym wydaniu czasopisma „Neurology” wykazały, że jedzenie jednej lub dwóch porcji pieczonych lub gotowanych ryb tygodniowo chroni kobiety w wieku 70 plus przed negatywnym wpływem brudnego powietrza na mózg.
– Ryby są znakomitym źródłem kwasów omega-3, które może być łatwo włączone w dietę – mówi autor pracy Ka He z Uniwersytetu Kolumbia w Nowym Jorku. – Kwasy omega-3 zmniejszają stany zapalne i pozwalają zachować strukturę mózgu w późnym wieku. Wykazano również, że niwelują negatywny wpływ ołowiu i rtęci na mózg.
W badaniach uczestniczyło ponad 1300 kobiet. Naukowcy zbadali, ile w ich krwi znajdowało się kwasów omega-3, następnie zaś ocenili wielkość ich mózgów za pomocą funkcjonalnego rezonansu magnetycznego. Na koniec sprawdzili, gdzie kobiety mieszkały i jaki był stan powietrza w tych regionach w ostatnich trzech latach.
Sposób na smog
Zestawienie danych wykazało, że kobiety spożywające ryby, z wysokim stężeniem kwasów omega-3 we krwi, miały w mózgu więcej istoty białej niż te panie, którym brakowało kwasów. U tych drugich, które mieszkały w regionach dotkniętych smogiem, ubytek istoty białej był znaczny.
Z kolei panie lubiące ryby, nawet gdy oddychały zanieczyszczonym powietrzem, miały mózgi w znacznie lepszej kondycji. Dotyczyło to nie tylko ilości istoty białej, ale również objętości hipokampu, struktury związanej z pamięcią.
– Wyniki naszych badań sugerują, że jedzenie ryb pozwala zachować wielkość mózgu nawet w starszym wieku i chroni przed negatywnym wpływem brudnego powietrza – mówi He. Podkreśla jednak, że ponieważ niektóre gatunki ryb mogą zawierać toksyny, warto przed włączeniem ich do diety skonsultować się z lekarzem.