Podczas sześciotygodniowej wyprawy do masywu Itombwe – pasma górskiego we wschodniej części Demokratycznej Republiki Konga – zorganizowanej przez naukowców z University of Texas w El Paso (UTEP) i kongijskich badaczy z Centre de Recherche en Sciences Naturelles, natknięto się na niesamowitego ptaka. Nie widziano go od ponad 20 lat i nigdy nie fotografowano, ale analiza przeprowadzona przez dr Camerona Rutta, który zarządza projektem Lost Birds w American Bird Conservancy, nie pozostawiła wątpliwości – to czołoczub żółtogłowy. Podczas wyprawy zaobserwowano łącznie 18 osobników w trzech różnych miejscach.
Czytaj też: Te ptaki śpiewają do niewyklutych jaj i robią to w konkretnym celu
Dr Michael Harvey, ornitolog i adiunkt UTEP, mówi:
Spotkanie tych ptaków było oszałamiającym przeżyciem. Wiedzieliśmy, że tutaj jest to możliwe, ale nie byłem przygotowany na to, jak spektakularnym doświadczeniem to będzie.
Czołoczub żółtogłowy to ptak, którego nie widzieliśmy od 20 lat
Czołoczub żółtogłowy (Prionops alberti) został wpisany na listę ptaków “zaginionych” przez American Bird Conservancy. Do tej kategorii zalicza się ponad 130 ptaków, co stanowi ok. 1 procent wszystkich nam znanych gatunków. Organizacja prowadzi obecnie program o nazwie Search for Lost Birds, którego celem jest odnalezienie niektórych gatunków, które prawdopodobnie już nie istnieją. Do niedawnych odkryć należy bażanciak w Nowej Gwinei, którego nie widziano od 126 lat, oraz kusotymalek czarnobrewy, z którego znany był tylko jeden ptak aż do jego ponownego odkrycia na Borneo w 2020 roku.
Czytaj też: Ten sam, a jednak inny. Nowy gatunek żmii wprawił w osłupienie naukowców
Teraz naukowcy przeszli pieszo ponad 120 km przez masyw Itombwe, po drodze obserwując ptaki, płazy i gady. Podczas eksploracji lasów na zboczach gór Harvey i Brady natknęli się na czołoczuba żółtogłowego – efektownego czarnego ptaka z jasnożółtym “hełmem”. Zespół stwierdził, że osobniki wyglądały jak “hałaśliwe i aktywne grupy w środku lasu”.
Naturalne siedlisko tego ptaka na zboczach Szczeliny Albertyńskiej w Afryce Środkowej było od lat niedostępne z powodu wojny i innych problemów związanych z bezpieczeństwem, ale ostatnio eksploracja stała się możliwa.
Dr Michael Harvey dodaje:
To budzi nadzieję, że być może gatunek ten nadal ma w miarę zdrową populację w odległych lasach regionu. Jednak wydobycie i pozyskiwanie drewna, a także wycinanie lasów na potrzeby rolnictwa, stanowią problem dla gatunków żyjących w pasmie Itombwe. Prowadzimy rozmowy z innymi badaczami i organizacjami zajmującymi się ochroną przyrody w celu dalszych wysiłków na rzecz ocalenia tych terenów.
Wyprawa, która trwała od grudnia 2023 r. do stycznia 2024 r., przyniosła inne ważne odkrycia. Zespół herpetologiczny ponownie odkrył żabę Arthroleptis hematogaster, której nie widziano od lat 50. XX wieku.