To, że cukier potrafi poprawiać nastrój i dawać „energetycznego kopa” to jeden z największych mitów dotyczących żywienia – twierdzą badacze z berlińskiego Uniwersytetu Humboldta oraz brytyjskich uniwersytetów Warwick i Lancaster. Pamiętacie przyjaciółki z „Seksu z wielkim mieście” przeżywające sercowe zawirowania nad litrowym kubełkiem lodów? Albo profesora Lupina podającego Harry’emu Potterowi czekoladę, by nabrał sił? No właśnie – mit krzepiącego cukru jest tak popularny, że stał się elementem kultury.
– Przekonanie, że cukier poprawia nastrój ma ogromną siłę rażenia – mówi psycholog Konstantinos Mantantzis z Uniwersytetu Humboldta. – Na całym świecie ludzie są przekonani, że wypicie słodkiego napoju pozwoli pokonać zmęczenie czy poprawić refleks.
Jak przyznają sami naukowcy istnieją wyniki badań potwierdzające to zjawisko – cukier wpływa na funkcjonowanie układu nagrody, jego spożycie powoduje odczuwanie przyjemności. Dlatego badacze wzięli teraz pod lupę 31 badań dotyczących fizjologicznych efektów spożywania cukru. Brało w nich udział 1260 ochotników. Po przeanalizowaniu podawanych w tych badaniach ilości cukru oraz czasu, przez jaki ludzi wcześniej pościli (przygotowując się do badań) doszli do zaskakującej konkluzji.
– Uzyskane przez nas wyniki jasno pokazują, że twierdzenie iż cukier pobudza nie ma żadnych podstaw. Jeśli już ma jakiś wpływ na organizm, to raczej taki, że poczujecie się po nim gorzej – mówi Mantantzis. Dokładne wyniki badań swojego zespołu opublikował w specjalistycznym piśmie „Neuroscience & Biobehavioral Reviews”. Badacze przyznają jednak, że analizowane przez nich badania obejmowały głównie młodych i relatywnie zdrowych ludzi – w innej grupie wiekowej (małe dzieci lub osoby starsze) efekt „energetycznego kopa” może być zauważalny.
Naukowcy nie ukrywają, że ich celem jest promowanie zdrowszej diety i zmniejszenie spożycia cukru. – Chcemy obalić ten szkodliwy mit i zachęcić do ograniczania spożycia cukru – mówi Elizabeth Maylor z Uniwersytetu Warwick. Na przykład w USA w ciągu ostatnich 50 lat spożycie słodzonych napojów się podwoiło – podkreślają badacze. A przeciętny Amerykanin przekracza zalecaną dzienną porcję cukru aż trzykrotnie.
W Polsce jest podobnie. Każdy z nas zjada prawie 45 kilogramów cukru rocznie, z czego część w słodkich przekąskach i gotowych potrawach. To prawie ponad 6 kilogramów więcej niż zaledwie 10 lat temu – wynika z alarmującego raportu „Cukier, otyłość – konsekwencje” przygotowanego przez analityków Narodowego Funduszu Zdrowia. NFZ szacuje, że blisko 1400 zgonów rocznie to konsekwencja nadmiernego spożycia napojów słodzonych cukrem.