Odpowiedź na to pytanie przynosi nowa analiza 214 gatunków zwierząt lądowych, którą przeprowadził zespół naukowców pod kierunkiem prof. Martina Banksa z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley.
Gatunki z pionowymi źrenicami to zazwyczaj drapieżnicy, aktywni w dzień i w nocy i polujący na swoje ofiary z ukrycia. Źrenice ułożone poziomo zazwyczaj charakteryzują gatunki roślinożerne z oczami położonymi po bokach głowy. Zaokrąglone źrenice to z kolei gatunki aktywnych łowców, którzy ścigają swoje ofiary.
Najnowsza analiza opiera się na pracy prof. optometrii Gordona Wallsa z Uniwersytetu w Berkeley, który w 1942 roku opublikował klasyczną pracę z dziedziny fizjologii wzroku pt. “The Vertebrate Eye and Its Adaptive Radiation”.
U gatunków drapieżnych aktywnych w ciągu dnia i nocy, w tym np. u kotów, pionowe źrenice pozwalają na dużą zmianę ilości światła, które wpada do oka. Dzięki temu zwierzęta dobrze widzą po ciemku, ale też światło nie oślepia ich w ciągu dnia. Do tej pory nie było jednak wiadomo, dlaczego istnieją źrenice pionowe i poziome. Autorzy badań, które opisano na łamach magazynu Science Advances przedstawili nową hipotezę na temat wyglądu i położenia źrenic u zwierząt.
Zespół prof. Banksa wykorzystał modele komputerowe i symulował pracę różnych rodzajów źrenic. Badania pokazały, że źrenice poziome spotykane u roślinożerców zwiększają pole widzenia. Rejestrują światło, które dochodzi z tyłu i z boku, a jednocześnie sprawiają, że zwierzę nie jest oślepiane przez promienie słoneczne padające z góry. W ten sposób zwierzę lepiej widzi grunt i ewentualnie zbliżającego się drapieżnika.
W przypadku zwierząt polujących z zasadzki pionowo zorientowane źrenice pozwalają lepiej ocenić odległość od ofiary. Okazuje się jednak, że nie wszystkie drapieżniki mają tego typu źrenice. Pionowe źrenice występują u drapieżników, które… znajdują się bliżej ziemi. Właśnie dlatego koty domowe mają pionowe źrenice, ale już lwy czy tygrysy – okrągłe.
Badacze chcą w przyszłości przeanalizować oczy zwierząt wodnych, ptaków i zwierząt żyjących na drzewach.
Czytaj więcej: