Cmentarzysko Výčapy-Opatovce znajduje się w Kraju Nitrzańskim na terenie Słowacji. Do Bratysławy jest stąd 75 kilometrów, a do przejścia granicznego polsko-słowackiego w Chyżnem niespełna 250 kilometrów. Stanowisko archeologiczne z wczesnej epoki brązu znane jest już naukowcom od lat 50. XX wieku.
Czytaj też: Czy to był cmentarz choleryczny? Odkryta czaszka i inne artefakty w Kaliszanach wskazują na coś innego
Na cmentarzysku znajduje się kilkaset kamiennych mogił, spośród których przebadano około 300. Archeolodzy uznali, że pochowano tutaj ludzi należących do tzw. kultury nitrzańskiej, która w epoce brązu funkcjonowała na znacznym obszarze dzisiejszej Słowacji. Przez dekady sądzono, że poszczególne sektory cmentarza były zakładane w różnych okresach, a twierdzono tak na podstawie tylko wyposażenia grobów oraz rekonstrukcji tradycji kostiumowej.
Na cmentarzysku spoczywają setki ludzi. Wszystkich pochowano w podobnym czasie
Co ciekawe, przez wiele lat nikt nie przeprowadził gruntownego datowania radiowęglem tego stanowiska. Dokonali tego naukowcy z Uniwersytetu w Kilonii (Niemcy). Wyniki badań opublikowali na łamach czasopisma Slovenská archeológia. Na podstawie wydatowanych próbek odkryli, że poszczególne sektory cmentarzyska były „zakładane” w tym samym czasie. W związku z tym wywnioskowali, że osoby o różnych tradycjach kostiumowych były grzebane w podobnych okresach.
Zatem cmentarzysko Výčapy-Opatovce rozwijało się nie w perspektywie czasowej, a perspektywie społecznej z uwzględnieniem klasowości we wspólnotach. Chociaż trudno mówić w przypadku wczesnej epoki brązu o rozwiniętych klasach społecznych w dzisiejszym rozumieniu, to pewnym jest, że ludzi o różnych sposobach ubierania się i być może również różnej „majętności” chowano osobno.
Czytaj też: W arabskiej jaskini odkryto tajemnicze cmentarzysko. „Setki tysięcy kości ludzi i zwierząt”
Tradycja grzebania osób w zależności od roli, jaką pełnili w społeczności, nie jest obca dla epoki brązu. Podobne praktyki spotykano na innych cmentarzyskach z tego okresu. Zatem słowacki przykład potwierdza jeszcze dobitniej, jak społecznie rozwinięte były wspólnoty ludzkie sprzed 4000 lat.