Chris Hadfield może być spokojnie nazywany kosmicznym gwiazdorem. W dzisiejszych czasach, w Internecie roi się od youtuberów, którzy dzielą się z odbiorcami przeżyciami ze swojego życia, udzielają rad, nagrywają tutoriale, ale niewielu z nich robi to w stanie nieważkości. A Hadfield jest jednym z astronautów, którzy przebywając na międzynarodowej stacji kosmicznej, nagrywali filmiki, w których pokazują, jak najprostsze czynności – takie jak zjedzenie obiadu czy umycie włosów – wykonuje się w kosmosie.
Dzięki jego nagraniom wiemy, że mycie zębów na stacji kosmicznej to nie jest taka prosta sprawa. Mogliśmy też zobaczyć jak wygląda sypialnia astronauty, czy wreszcie obejrzeć znakomite wykonanie utworu Space Oddity, który – nagrywany w kosmosie – brzmi cokolwiek inaczej.
To jednak nie jedyne osiągnięcia kanadyjskiego astronauty.
Chris Hadfield: biografia
Chris Austin Hadfield urodził się 29 sierpnia 1959 roku w Sarnii w Ontario. Jest synem Rogera i Eleanor Hadfield.
W wieku 10 lat, 21 lipca 1969 roku, Chris ogląda w telewizji lądowanie Apollo 11na Księżycu. Wówczas podejmuje decyzję, że zostanie astronautą. Takie postanowienie powzięło zapewne wiele dzieci, oglądających tamtą transmisję. Jednak Hadfieldowi udało się marzenie zrealizować.
Hadfield uczęszczał do liceum White Oaks w Oakville. W wieku 15 lat zdobył stypendium pilota szybowcowego.
Po ukończeniu w 1978 roku szkoły średniej wstąpił do Kanadyjskich Sił Zbrojnych i spędził dwa lata w Royal Roads Military College, a następnie przez dwa lata w Royal Military College. W 1982 roku uzyskał tytuł licencjata w dziedzinie inżynierii mechanicznej. Ukończył szkolenia pilotowania odrzutowców oraz myśliwców. Był pierwszym pilotem CF-18, który przechwycił radziecki bombowiec dalekiego zasięgu Tupolew Tu 95 w kanadyjskiej Arktyce.
Chris Hadfield w kosmosie
W 1992 roku Hadfield został przyjęty do kanadyjskiego programu astronautów przez Kanadyjską Agencję Kosmiczną.
W czasie pracy pełnił wiele funkcji. Między innymi, zajmował się kwestiami technicznymi i bezpieczeństwa dotyczącymi rozwoju operacji wahadłowych, przyczyniał się do rozwoju szklanego kokpitu wahadłowca i wspierał starty wahadłowców. Hadfield był również szefem NASA CAPCOM, głosem kontroli misji dla astronautów na orbicie podczas 25 misji promu kosmicznego. Reprezentował astronautów CSA i koordynował ich działania jako Główny Astronauta CSA w latach 1996 – 2000.
Od 2001 do 2003 roku był dyrektorem operacyjnym w centrum treningowym imienia Gagarina w Gwiezdnym Miasteczku w Rosji. Odpowiadał między innymi za negocjacje polityczne partnerami międzynarodowymi. Wśród wielu obowiązków wykonywanych przez Hadfielda, loty kosmiczne stanowią zaledwie niewielki wycinek jego działalności. Autobiograficzna książka Chrisa Hadfielda – Kosmiczny poradnik życia na Ziemi – zawiera opis wielu wydarzeń jego barwnego życia, pracy i misji kosmicznych.
W 1995 roku odbył pierwszy lot w kosmos jako specjalista ds. Misji na pokładzie STS-74, odwiedzając rosyjską stację kosmiczną Mir, co uczyniło z niego pierwszego Kanadyjczyka w przestrzeni kosmicznej.
Drugi lot miał miejsce w kwietniu 2001 roku na STS-100.
Jednak szeroką rozpoznawalność zapewniła Chrisowi Hadfieldowi misja, którą rozpoczął w grudniu 2012 roku, kiedy to poleciał na pokładzie Sojuza TMA-07M, aby dołączyć do 34 ekspedycji na ISS. W marcu 2013 roku, został pierwszym kanadyjskim dowódcą ISS – w 35 ekspedycji. Odpowiadał za załogę składającą się z pięciu astronautów i pomagając w przeprowadzeniu licznych eksperymentów naukowych dotyczących wpływu niskiej grawitacji na biologię człowieka.
Właśnie podczas tej misji opisał życie na pokładzie stacji kosmicznej, nagrywając różne filmy i umieszczając je na platformach społecznościowych. Misja dobiegła końca w maju 2013 roku. Po powrocie sława Hadfielda jeszcze wzrosła – był gościem wielu programów telewizyjnych i wywiadów.
3 lipca 2013 roku Chris Hadfield przeszedł na emeryturę.
Space Oddity w wykonaniu Hadfielda
11 lipca 1969 roku, a więc kilka dni przed pierwszym lądowaniem człowieka na Księżycu, świat po raz pierwszy usłyszał piosenkę Space Oddity Davida Bowiego, która nie powstałaby gdyby nie film Stanleya Kubricka „2001: Odyseja kosmiczna”, którym Bowie był zafascynowany.
Kosmonauta „major Tom” odlatujący w przestrzeń, by już nigdy nie powrócić na Ziemię, jest przez niektórych słuchaczy utożsamiany z samym artystą i jego uzależnieniem od narkotyków, a słowa „ground control to major Tom…” weszły do użycia jako odnoszące się do osoby, która straciła kontakt z rzeczywistością.
Choć BBC wykorzystało piosenkę do ilustracji lądowania Apollo 11 na Księżycu, to prawdziwą popularność zdobyła dopiero w latach 70, kiedy to uzyskała status kultowej.
Przez lata wielu artystów odwoływało się w swojej twórczości do utworu Bowiego. Powstawało wiele interpretacji, ale to wykonanie Chrisa Hadfielda nadało piosence niejako nowe życie i wyjątkowe znaczenie.
„Kiedy David Bowie napisał i nagrał Space Oddity w 1969 roku zastanawiałem się, czy on kiedykolwiek myślał, że teledysk mógłby zostać zrealizowany w kosmosie”– powiedział dla Daily Mail Hadfield.
W serwisie YouTube wykonanie Space Oddity przez Hadfielda na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej osiągnęło gigantyczną liczbę wyświetleń. Nic dziwnego, że film cieszy się tak ogromną popularnością. Unoszący się w powietrzu Hadfield, śpiewający o oderwanym od świata majorze Tomie robią niebywałe wrażenie.
Jednak po roku wyświetlania, piosenka musiała zostać usunięta z serwisu YouTube, z powodu braku licencji do jej wyświetlania. W 2014 roku David Bowie wyraził zgodę na dalsze udostępnianie coveru jego utworu.
Chris Hadfield: życie prywatne
Chris Hadfield jest żonaty – z żoną Helen poznali się jeszcze w czasach licealnych. Mają troje dorosłych dzieci – Kyle, Evana i Kristin.
Jak przystało na tak aktywnego człowieka, jakim niewątpliwie jest Hadfield, czas wolny również spędza nie próżnując – jeździ na nartach, konno, biega, grywa w siatkówkę.
Chris Hadfield: ciekawostki
- Hadfield został opisany przez magazyn Forbes jako „prawdopodobnie najbardziej doświadczony astronauta w mediach społecznościowych, jaki kiedykolwiek opuścił Ziemię”. Opinia Forbesa jest chyba zasłużona. Hadfield, bowiem ma ponad 2 400 000 obserwatorów na Twitterze, jest obecny na Facebooku i YouTube.
- Space Oddity to najbardziej znany, ale nie jedyny utwór wykonany przez Chrisa Hadfielda w kosmosie. W październiku 2015 roku został wydany cały album z piosenkami, które Hadfield nagrał na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Płyta nosi nazwę Songs From a Tin Can.
- Hadfield jest entuzjastą projektów wysłania załogowej misji na Marsa. Kiedy zapytano go w 2011 roku, czy rozważyłby możliwość bycia pierwszym człowiekiem na Czerwonej Planecie, nawet jeśli podróż na Marsa byłaby w jedną stronę, powiedział: „Byłbym zaszczycony, gdyby dano mi taką możliwość”.