Na łamach czasopisma Scientific Reports pojawił się artykuł naukowy opisujący pierwsze zidentyfikowane białka w otolitach ryb. Pracami międzynarodowego zespołu badaczy kierował Polak – prof. Jarosław Stolarski z Instytutu Paleobiologii PAN. Przedmiotem badań były skamieniałości ryby z rodzaju Phycis, które wydobyto ze wsi Korytnica w województwie świętokrzyskim.
Czytaj też: Skamieniałość ichtiozaura sprzed 250 mln lat ujawnia zaskakujące fakty na temat ewolucji tych zwierząt
Czym są otolity i dlaczego są takie ważne? Są one węglanowymi elementami narządu statyczno-słuchowego u ryb. Odpowiadają za słyszenie i utrzymanie równowagi. W ich wytwarzaniu biorą udział nierozpuszczalne białka kolagenopodobne i rozpuszczalne zespoły białek niekolagenowych. Wiele z nich się wciąganych do struktury krystalicznego aragonitu, węglanowego minerału, który buduje otolity. Do tej pory sądzono, że białka te są niszczone wskutek procesów diagenetycznych, kiedy dany organizm „zamienia się” w skamieniałość.
Białko ryby sprzed 14 mln lat. Pierwszy raz zidentyfikowano coś takiego
Naukowcy pod kierownictwem prof. Stolarskiego dowiedli, że nie musi tak być. Odkryli oni obecność 11 białek w otolitach sprzed 14 mln lat. Dokładnie wspomniane struktury pochodzą z mioceńskich osadów z województwa świętokrzyskiego. Wówczas na tym terenie istniało morze, w którym pływały ryby z rodzaju Phycis, zwane również widlakami.
Mioceńskie otolity porównano z tymi, które mają współcześnie żyjące widlaki. Różnic praktycznie nie dostrzeżono. Zidentyfikowane białka w mioceńskich okazach obejmowały jedynie 10 proc. wszystkich białek, jakie występują u dzisiejszych ryb. Jest to jednak olbrzymi krok naprzód w badaniach nad procesami biologicznymi organizmów w geologicznej skali czasu.
Jak się dowiadujemy z artykułu, identyfikacja frakcji takich samych białek w mioceńskich i dzisiejszych otolitach wskazuje na to, że proces biomineralizacji ucha wewnętrznego niewiele się zmienił u widlaków i ma charakter konserwatywny.
Czytaj też: Ogromna pomyłka naukowców. Skamieniałość liczy 500 mln lat i nie jest tym, za co ją uważano
Warto dodać na koniec, że badania naukowców dotyczyły bardzo młodej interdyscyplinarnej dziedziny naukowej, jaką jest paleoprotenomika. Zajmuje się ona analizą białek zachowanych w stanie kopalnych, które można znaleźć w strukturach biomineralnych (tworzonych przez same organizmy) u różnych form życia.