Plamy słoneczne pomagają naukowcom śledzić aktywność na powierzchni naszej centralnej gwiazdy. Te ciemne plamy są początkiem rozbłysków i wyrzutów, które uwalniają światło, materiał słoneczny i energię w przestrzeń. Obserwacja aktywności Słońca jest wyjątkowo istotna, bo może wpływać na działanie satelitów, rakiet, czy systemu GPS.
Pomóc w tych obserwacjach ma najnowszy teleskop słoneczny znajdujący się w hawajskim centrum badawczym – Inouye Solar Telescope.
– Chociaż rozpoczęcie pracy teleskopu zostało nieco opóźnione ze względu na pandemię COVID-19, to zdjęcie przedstawia wczesny podgląd bezprecedensowych możliwości, jakie narzędzie przyniesie w kontekście naszego rozumienia Słońca – mówi David Boboltz, dyrektor programu National Science Foundation ds. Inouye Solar Telescope.
Przełomowe zdjęcie wykonano 28 stycznia tego roku i było jednym z pierwszych, uwieczniających nowy cykl słoneczny. Zostało zrobione krótko po tym, jak Słońce osiągnęło swoje ostatnie minimum słoneczne w grudniu 2019 r., kiedy było mniej aktywne i miało mniej plam.
Zdjęcie przedstawia obszar Słońca o średnicy około 16 000 km. Sama uchwycona plama słoneczna jest na tyle duża, że bez problemu zmieściłaby się w niej cała Ziemia.
– Obraz plam słonecznych osiąga rozdzielczość przestrzenną około 2,5 razy wyższą niż kiedykolwiek wcześniej, pokazując struktury magnetyczne tak małe, jak 20 kilometrów na powierzchni Słońca – mówi Thomas Rimmele, zastępca dyrektora w National Solar Observatory.
Przewiduje się, że obecne maksimum w tym cyklu słonecznym (czyli moment, w którym Słońce osiągnie szczyt aktywności) nastąpi w połowie 2025 roku. Obserwatorzy są pewni, że czterometrowe zwierciadło główne teleskopu Inouye zapewni najlepszy widok na słoneczny spektakl w tym okresie.
– Wraz z początkiem tego cyklu słonecznego wkraczamy również w erę Inouye Solar Telescope. Możemy teraz skierować najbardziej zaawansowany na świecie teleskop słoneczny na Słońce, aby wychwytywać i udostępniać niezwykle szczegółowe obrazy oraz uzupełniać nasze naukowe spostrzeżenia dotyczące aktywności Słońca – powiedział Matt Mountain, prezes Association of Universities for Research in Astronomy, organizacji zarządzającej National Solar Observatory i Inouye Solar Telescope.
W trakcie cyklu słonecznego Słońce przejdzie ze spokojnego okresu do bardzo intensywnego i aktywnego. Aktywność ta jest oceniana poprzez zliczanie plam słonecznych i ich zmiany w określonym czasie. W szczytowym momencie aktywności bieguny magnetyczne Słońca zmienią się, a wtedy Słońce znów ucichnie.
Podczas szczytu aktywności słonecznej w ostatnim cyklu zaobserwowano 120 plam. Szacunki dotyczące obecnie trwające cyklu przewidują, że w jego szczycie uda się zaobserwować 115 plam słonecznych.
Inouye Solar Telescope jest największym optycznym teleskopem słonecznym na świecie. Budowa rozpoczęła się w 2013 roku i ma zostać w pełni ukończona w 2021 roku.