Pseudomonas aeruginosa odpowiada za ponad pół miliona zgonów rocznie na całym świecie, z czego ponad 300 000 jest związanych z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe (AMR). Szczególnie podatne są na nią osoby z takimi schorzeniami jak przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), mukowiscydoza i rozstrzenie oskrzeli niezwiązane z mukowiscydozą.
Czytaj też: Kosmiczne bakterie na ISS! Naukowcy czegoś takiego jeszcze nie widzieli
Większość z nas spotyka się z tym mikrobem na co dzień i wychodzi z tego bez szwanku. Jednak w odpowiednich okolicznościach bakteria łatwo wykorzystuje najmniejsze luki w naszych mechanizmach obronnych, eksplodując w niekontrolowaną infekcję. To, w jaki sposób tak wszechobecny mikroorganizm stał się oportunistycznym zagrożeniem, było do tej pory tajemnicą. Aż do teraz.
Ta bakteria jest poważnym zagrożeniem nawet w sterylnych szpitalach
Międzynarodowy zespół uczonych kierowany przez zespół z University of Cambridge zbadał dane DNA z 9829 próbek bakterii pobranych od zakażonych osób i zwierząt z całego świata – niektóre nawet z 1900 roku. Okazało się, że za większość infekcji odpowiada zaledwie 21 szczepów wykorzystujących dysfunkcję naszych układów immunologicznych.
Czytaj też: Bakterie z głębin należą do nieznanego gatunku. Te dziwactwa zachowują się w nieoczekiwany sposób
Szczegóły opisane w Science wskazują, że główną rolę odgrywają tu makrofagi, czyli komórki odpornościowe, które “zjadają” atakujące organizmy, rozkładając je i zapobiegając rozprzestrzenianiu się infekcji. Jednak odkryto, że wcześniej nieznana wada układu odpornościowego u osób chorych na mukowiscydozę sprawia, że makrofag “połyka” P. aeruginosa, ale nie jest w stanie patogenu usunąć.
Po zainfekowaniu płuc bakterie te ewoluują na różne sposoby, aby stać się jeszcze bardziej wyspecjalizowanymi w określonym środowisku płucnym. W rezultacie niektóre szczepy mogą być przenoszone u pacjentów z mukowiscydozą, a inne u pacjentów bez mukowiscydozy, ale prawie nigdy między grupami pacjentów z mukowiscydozą i bez mukowiscydozy. Bakterie te zyskały umiejętność przetrwania nawet w najbardziej ekstremalnych środowiskach – dzisiaj równie dobrze radzą sobie w paliwie lotniczym, co w czystej wodzie.
Prof. Andres Floto, dyrektor UK Cystic Fibrosis Innovation Hub z University of Cambridge, mówi:
Nasze badania nad Pseudomonas nauczyły nas nowych rzeczy na temat biologii mukowiscydozy i ujawniły ważne sposoby, w jakie możemy poprawić odporność na atakujące bakterie w tej i potencjalnie innych chorobach.
Wiedza o tym, jak łatwo mogą rozprzestrzeniać się wysoce oporne formy patogenu, wywiera większą presję na opracowanie ultrawydajnych metod przesiewowych i izolacyjnych. Mało prawdopodobne jest, aby bakterie P. aeruginosa kiedykolwiek złagodniały, ale poznanie mocnych stron patogenów jest niezbędne, jeżeli chcemy zapobiec ich przekształceniu się w jeszcze większe zagrożenie.