Nieprzyjazny suchy, upalny klimat Azji Środkowej wydaje się być niezbyt sprzyjający, aby mógł w nich zamieszkiwać człowiek. Region w dawnej przyszłości mógł być jednak obszarem wielu migracji człowieka plejstoceńskiego. Jak to możliwe?
Czytaj też: Skremowane kości sprzed 10 tysięcy lat. W kraju naszych sąsiadów dokonano nietypowego odkrycia
Na łamach PLOS ONE pojawiły się wyniki badań międzynarodowego zespołu badaczy dotyczące roli Azji Środkowej w najwcześniejszych okresach migracji homininów. W skład zespołu wchodzili eksperci ze Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Australii, Niemiec, Uzbekistanu i Rosji.
Azja Środkowa jest stosunkowo słabo poznanym przez archeologów regionem świata. Jak powiedziała dr Emma Finestone, pierwszy autor pracy naukowej:
Azja Środkowa łączy kilka stref, które odegrały ważna rolę w rozprzestrzenianiu się homininów z Afryki i Azji. Jednak wiemy stosunkowo niewiele o wczesnym zamieszkaniu tego regionu. Większość znalezisk archeologicznych nie jest datowana, a szczegółowe dane paleoklimatyczne są skąpe, co utrudnia zrozumienie wczesnej historii tego regionu.
Badacze dokonali kompleksowej analizy danych paleoklimatycznych z liczącego 400 tys. lat stalagmitu z jaskini Amir Timur z Uzbekistanu oraz zagłębili się w zbiór danych opisujących tysiące narzędzi kamiennych wieku paleolitycznego sięgających najdalej 800 tys. lat wstecz.
Azja Środkowa miejscem wędrówek ludów w środkowym plejstocenie
Stalagmity są naciekami jaskiniowymi „rosnącymi” z dna komory. Analiza cienkich warstewek pozwala na dogłębne prześledzenie zmian klimatycznych na przełomie tysięcy lat, a nawet na poznanie zróżnicowania opadowego w historii danego regionu.
Na podstawie danych z uzbeckiego stalagmitu stworzono profil hydrologiczny dla środkowego plejstocenu. Następnie spróbowano wiekowo skorelować z nim różne narzędzia kamienne z 123 stanowisk paleolitycznych. Dzięki połączeniu tych danych naukowcy mogli dowiedzieć, w jakich okresach klimatycznych homininy były najbardziej aktywne na terenie Azji Środkowej.
Okazało się, że okresy integlacjalne (pomiędzy kolejnymi zlodowaceniami) były bardzo przyjaznymi do zamieszkania przez człowieka. Morze Kaspijskie miało wówczas wyższy poziom wody, a powietrze zawierało więcej wilgoci. Stosunki wodne były zdecydowanie korzystniejsze – wiele rzek odwadniało obszar. To właśnie w tych okresach Azja Środkowa była miejscem migracji wielu prehistorycznych społeczności homininów.
Badanie to było jednym z nielicznych na świecie, które łączyły klasyczne badania archeologiczne ze speleologią i analizą paleoklimatu na podstawie nacieków jaskiniowych. Naukowcy twierdzą, że ich praca może zapoczątkować nowy trend w badaniach nad pochodzeniem człowieka i migracją gatunku.