Badanie przeprowadzone przez brytyjską organizację charytatywną „Blind Children” wykazało, że od 2006 do 2013 roku liczba dzieci niedowidzących oraz niewidomych wzrosła o około 9%, z czego w grupie maluchów do 5. roku życia, wartość ta osiąga nawet 12%. Jeszcze bardziej krytyczny jest wynik obserwacji wcześniaków – 1 na 20 dzieci urodzonych między 23. a 37. tygodniem ciąży rodzi się niewidome.
Dziecko poznaje świat poprzez zmysły. Na początku jeszcze w czasie ciąży, nasłuchując odgłosy docierające z zewnątrz, a następnie poprzez obserwację i naśladownictwo, zaczyna poznawać i komunikować się z otoczeniem.
Z tego względu tak ważnym elementem, który bezpośrednio wpływa na rozwój dziecka jest wzrok. Dzięki niemu dziecko dowiaduje się, do czego służą poszczególne przedmioty. Zaczyna rozpoznawać twarze najbliższych, uczyć się reakcji na poszczególne zachowania, a także pogłębiać wiedzę na temat środowiska, w którym przyszło mu żyć. Dlatego tak istotne jest, aby już od urodzenia uważnie obserwować pociechę i sprawdzać, czy nie ma problemów z widzeniem.
|
Wiek dziecka |
Zmiany zachodzące w zachowaniu dziecka |
|
1. miesiąc |
Noworodek zaczyna zwracać uwagę na źródło światła. |
|
6. tydzień |
Niemowlę dostrzega przedmioty ustawione na wprost jego oczu. |
|
koniec 2. miesiąca |
Zaczyna wodzić oczami za poruszającymi się przedmiotami. |
|
6. – 8. tydzień |
Dziecko zaczyna rozpoznawać rodziców i bliskie osoby, nawiązuje z nimi kontakt wzrokowy. |
|
3. miesiąc |
Niemowlę dokonuje wyboru na co chce patrzeć. Interesuje się prostymi figurami geometrycznymi, poruszającymi się przedmiotami. |
|
3. – 6. miesiąc |
Zaczyna wyciągać rączki w kierunku wiszących przedmiotów, a następnie je chwyta. |
|
6. miesiąc |
Zaczyna odróżniać osoby bliskie od nieznajomych. |
|
7. – 9. miesiąc |
Wykazuje nieufność w stosunku do osób obcych. W tym czasie również niemowlę szybko przenosi uwagę z jednego przedmiotu na drugi, wskazuje zainteresowanie konkretnymi zabawkami. |
|
10. – 12. miesiąc |
Niemowlę zna twarze osób oraz potrafi odróżnić ich emocje. |
Po urodzeniu noworodek widzi bardzo nieostro, gdyż mięśnie gałki ocznej są jeszcze mocno osłabione. Z dnia na dzień jednak oko wzmacnia się, dzięki czemu 2-miesięczny maluch może wpatrywać się w zabawkę nawet kilkanaście minut, a po kolejnych 4 tygodniach wodzić wzrokiem za kręcącą się karuzelą. Podobnie jest z odbiorem obrazu, który na samym początku jest dwuwymiarowy, aby pod koniec 3 miesiąca zacząć nabierać głębi. Maluch zaczyna dostrzegać szczegóły i rozumieć, że niektóre przedmioty są daleko poza jego zasięgiem, a inne może swobodnie dotknąć – podkreśla Agnieszka Pawłowska-Wypych, biotechnolog, Dyrektor ds. Nauki i Rozwoju w firmie produkującej i opracowującej formułę suplementów dla kobiet w ciąży, mam karmiących i małych dzieci.
Jeśli wiemy już w jaki sposób kształtuje się narząd wzroku u dziecka w poszczególnych miesiącach jego życia, czas sprawdzić, jakie zachowania malucha powinny zaniepokoić rodziców i skłonić ich do wizyty u okulisty?
Jeśli zauważysz, że Twoje dziecko:
- ma niesymetryczne gałki oczne;
- nierówne lub poszerzone źrenice;
- żółtobiały lub żółty odblask źrenicy;
- w 3. miesiącu życia nie nawiązuje kontaktu wzrokowego;
- trze oczka rączkami, mruży je;
- podczas spaceru nie zwraca uwagi na drzewa, samochody, przechodzących ludzi, nie poznaje bliskich osób;
- stale zezuje, szczególnie po ukończeniu 6. miesiąca życia;
- sięga i chwyta przedmioty na wprost, a nie po łuku lub zbliża je tylko do jednego oka.
Nie czekaj i zabierz je do okulisty. Lekarz już u rocznego malucha jest w stanie zdiagnozować większość wrodzonych i nabytych wad wzroku. Poprzez obserwację reakcji dziecka na kolory oraz odległość, z jakiej ogląda ono pokazywane przedmioty, okulista może określić czy rozwija się prawidłowo czy potrzebna będzie dodatkowa diagnostyka.
Najczęstsze wady wzroku
U maluchów przede wszystkim diagnozowane są 3 typy schorzeń: astygmatyzm, nadwzroczność oraz krótkowzroczność. Nieprawidłowości te bardzo często mają charakter wrodzony, przez co ich wczesne wykrycie bądź działanie profilaktyczne jeszcze w okresie ciąży, może znacznie zmniejszyć ryzyko ich wystąpienia w przyszłości.
|
Astygmatyzm – jest wadą anatomiczną wywołaną nieprawidłową budową rogówki oka. Obraz, który odbiera dziecko jest niewyraźny zarówno wtedy, kiedy patrzy ono na obiekt z bliska, jak i z daleka. Nadwzroczność – objawia się w głównej mierze lepszym widzeniem przez dziecko przedmiotów oddalonych, niż tych znajdujących się blisko. Jest to schorzenie, z którym maluch najczęściej przychodzi na świat. Początkowo wada może wynosić około +3 dioptrii, z czasem jednak ulega zmniejszeniu, choć nie znika całkowicie. Krótkowzroczność – uwidacznia się u dzieci starszych, około 7. roku życia. Polega ona na niewyraźnym widzeniu przedmiotów z daleka. Rzeczy znajdujące się bliżej są odbierane w sposób dokładny i wyraźny. |
Profilaktyka
Pomimo możliwości jakie daje współczesna medycyna, wady wzroku nadal stanowią poważny problem utrudniający prawidłowy rozwój i funkcjonowanie dziecka teraz i w dorosłym życiu.
Wielu specjalistów podkreśla ogromne znaczenie wczesnej profilaktyki, prowadzonej jeszcze w okresie prenatalnym. Mowa tu przede wszystkim o odpowiednio zbilansowanej diecie, bogatej w 5 najważniejszych składników odżywczych, czyli: jod, żelazo, witaminę D, kwas foliowy i najważniejszy dla prawidłowego rozwoju wzroku – DHA. Kwas ten jest jednym z najistotniejszych składników budulcowych siatkówki oka, stanowiącym około 95% wszystkich kwasów Omega-3 w nim obecnych.
Suplementacja czystego kwasu DHA w znacznym stopniu odpowiada za regulację, przenikalność i płynność błon komórkowych oraz wymianę międzykomórkową w siatkówce oka. Zwiększa także czułość siatkówki na bodźce świetlne oraz pełni kluczową rolę m.in. w procesie tworzenia impulsów elektrycznych, które docierają do kory mózgowej. O dodatkowej suplementacji kwasu DHA powinni pamiętać szczególnie rodzice wcześniaków, u których ryzyko wystąpienia wad wzroku jest większe niż w przypadku dzieci urodzonych o czasie. Jeśli jednak suplementacja DHA (Life’s DHA) jest prowadzona przez kobietę w okresie ciąży, ryzyko wystąpienia przedwczesnego porodu ulega znacznemu obniżeniu – badania wskazują na zmniejszenie zagrożenia nawet o ponad 85%.*. – dodaje Agnieszka Pawłowska – Wypych.
Aby uniknąć wielu dysfunkcji wzroku, a przynajmniej maksymalnie zredukować ryzyko ich wystąpienia, warto zastanowić się, jak wygląda dieta przyszłej mamy, a w kolejnym okresie – samego dziecka. Dbając o regularne uzupełnianie kwasu DHA już od poczęcia, mama może sprawić, aby jej maluch rozwijał się prawidłowo, a otaczający go świat był wyraźny i czytelny. Pamiętajmy, że perspektywa zdrowego rozwoju naszych dzieci zaczyna się od decyzji nas – rodziców. Sprawmy, aby była jak najlepsza!