Choć dobrze jest poznać – i ewentualnie zastosować – sposoby na szybkie wzbogacenie się (ciekawych odsyłamy np. do książki MJ DeMarco „Fastlane milionera”), zacznij od absolutnych podstaw. Dlaczego? Bo ogólna wiedza Polaków o finansach nadal nie zachwyca.
Nie uczymy się tego w szkole. Rzadko uczymy się w domu. Nie rozumiemy mechanizmów, którymi rządzi się zarabianie. Nie znamy podstawowych ekonomicznych pojęć i nie mamy wyrobionych nawyków wspierających zamożność. Gdy brakuje pieniędzy, myślimy: „Nie da się tego zmienić”,
zamiast traktować to jak okazję do gruntownej przemiany.
„Znajomość podstawowych pojęć i mechanizmów makroekonomicznych jest w naszym kraju mała –
twierdzi dr Krzysztof Przybyszewski, psycholog biznesu z Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie. – Nieliczne terminy ekonomiczne jakoś tam rozumiane nabrały w powszechnym dyskursie charakteru etykiet o silnym wysyceniu emocjonalnym.
Mamy zdanie na temat tego, czy to coś jest dobre, czy złe, choć niezbyt dokładnie rozumiemy sens. A już na pewno nie rozumiemy współzależności”. Na przykład według wielu z nas inflacja to zło i oznacza drożyznę, a jej źródłem jest to, że ktoś podniósł ceny. „W pewnym badaniu połowa respondentów zgodziła się, że potrzebna jest ustawa regulująca wysokość inflacji – mówi
Przybyszewski. – Można pokusić się wręcz o twierdzenie, że kryterium powiązań między pojęciami
ekonomicznymi jest znak emocji, a nie mechanizmy gospodarcze”.
Co zatem zrobić? Postawić na edukację! Skoro wiedzy o zarządzaniu własnym budżetem nie wyniosłeś ani z domu, ani ze szkół, zabierz się za samodzielną naukę. „Nie chodzi o definicje czy poznanie nowych abstrakcyjnych pojęć, a raczej o zmianę na poziomie zachowań i praktyk” – wyjaśnia Dominika Nawrocka, autorka książki „Kobieta i pieniądze. 7 kroków edukacji finansowej dla kobiet”.
1. Opanuj podstawy edukacji finansowej
1. Analiza
Spisz, co masz, i policz, ile to jest warte. Określ wartość swojego majątku – dowiedz się, na czym stoisz. A potem podziel go przez miesięczne koszty utrzymania. W ten sposób dowiesz się, przez ile miesięcy możesz za swój majątek utrzymać się bez pracy. Nie chodzi o to, by się go pozbywać czy przejadać, lecz jedynie o to, by mieć taką informację i świadomość, ponieważ mają one wpływ na działanie.2. Koszty
Pora wreszcie dowiedzieć się, ile, jak i dlaczego wychodzi z kieszeni co miesiąc. Gdzie znikają pieniądze? Sprawdź!3. Przychody
Sprawdzaj też, ile zarabiasz i szukaj sposobów, by strumień przychodów rósł.4. Zarządzanie domowym budżetem
Uporządkuj finanse i prowadź szczegółową „małą księgowość”. Poświęcaj temu czas codziennie lub przynajmniej raz na tydzień. Poznaj i zacznij wdrażać budżetowanie.5. Optymalizacja
Ograniczaj zbędne wydatki. Zmniejszaj koszty tam, gdzie to możliwe. Wypracuj nowe, lepsze nawyki, które będą chronić twoje pieniądze.6. Nowe Przychody
Na czym jeszcze możesz zarobić? Poszukuj sposobów na generowanie kolejnych źródeł pieniędzy.7. Inwestowanie – nauka i praktyka
Inwestowanie polega na budowaniu aktywów, czyli pomnażaniu pieniędzy, jakie gromadzisz. Pieniądze, które leżą w domu lub na lokacie, nie pracują, a z powodu inflacji wręcz tracą na wartości. Możesz to zmienić, inwestując. Zatrudnisz je do pracy, jeśli np: kupisz nieruchomości na wynajem, założysz firmę lub zasilisz kapitałem inne firmy czy zaczniesz grać na giełdzie. Tego wszystkiego można się nauczyć!Źródło: Dominika Nawrocka, www.kobietaipieniadze.pl
2. Pokochaj budżetowanie
Ta metoda – zaczerpnięta od T. Harva Ekera, autora książki „Bogaty albo biedny. Po prostu różni mentalnie” – ułatwia
kontrolę wydatków i rozsądne zarządzanie pieniędzmi. Strumień pieniędzy wpływający co miesiąc na konto podziel na sześć kluczowych budżetów (subkont) w podanych proporcjach:
1. Życie – 55%
2. Duże wydatki (wakacje, duże zakupy) – 10%
3. Inwestycje (wolność finansowa) – 10%
4. Edukacja (rozwój osobisty, inteligencja finansowa) – 10%
5. Przyjemności (zabawa) – 10%
6. Dobroczynność – 5%
Innymi słowy, z każdego zarobionego 100 zł, 55 zł przeznaczaj na jedzenie, mieszkanie, opłaty itd. 10 zł – na rozmaite rzeczy, które w ciągu roku trzeba kupić ekstra (wycieczki, gadżety typu nowy sprzęt grający itd.) 10 zł – na tworzenie aktywów. Ten budżet jest najważniejszy, bo to dzięki niemu budujesz niezależność finansową. „Kiedy jesteś na początku drogi, gdy pojawiają się w twoim życiu pierwsze, a potem większe przychody, możesz zwiększyć wysokość tego budżetu kosztem pozostałych. Podobnie w przypadku, gdy jesteś w poważnych tarapatach finansowych. Wtedy przez jakiś czas przeznaczaj na inwestycje nawet do 30 proc. miesięcznych przychodów” – doradza Dominika Nawrocka. 10 zł – to pieniądze na edukację: książki, szkolenia 10 zł – wszelkie rozrywki (kino, teatr, kawiarnia itd.) 5 zł – na jakiś szlachetny cel (zgodnie z zasadą, że dobro powraca).
3. Kroczek w stronę oszczędności
Nawyk oszczędzania możesz wypracować, biorąc udział w oferowanych przez niektóre banki programach typu „saver”. O co chodzi? Są to programy automatycznego oszczędzania na zwykłych codziennych transakcjach (np. kartą debetową). Polegają najczęściej na zaokrąglaniu kwot transakcji i przenoszeniu nadwyżki pieniędzy na specjalnie do tego przeznaczony rachunek oszczędnościowy. Jeśli dopiero pracujesz nad motywacją do regularnego oszczędzania, takie „nieświadome samooszczędzanie” może okazać się pierwszym krokiem w dobrą stronę.
4. Zanim zaczniesz inwestować
Oto lista pytań ułożona przez Michała Szafrańskiego, autora popularnego bloga „Jak oszczędzać pieniądze” i książki „Finansowy ninja”, które warto sobie zadać przed rozpoczęciem inwestowania:
- Czy wiesz, ile zarabiasz i wydajesz co miesiąc? Jeśli nie – jeszcze nie czas na inwestowanie!
- Czy twoje przychody są wyższe niż wydatki? Czy znasz wysokość nadwyżki finansowej, którą dysponujesz co miesiąc? Jeśli nie – nie inwestuj.
- Czy masz jakiekolwiek oszczędności, np. 1000 zł, które pozwolą ci pokryć jakieś małe, niespodziewane, a konieczne wydatki? 70 proc. z nas nie ma takiej bezpiecznej kwoty. Najpierw zatem ją wypracuj – zacznij oszczędzać – i jeszcze nie inwestuj.
- Czy masz oszczędności, za które mógłbyś przeżyć od trzech do sześciu miesięcy? Nie? Jak wyżej. Popracuj nad poduszką finansową, potem inwestuj.
- Czy masz niespłacone kredyty konsumpcyjne, oprocentowane pożyczki u znajomych lub inne długi? Nie powinieneś rozpoczynać inwestowania, dopóki nie spłacisz tych długów. Wyjątkiem mogą być kredyty hipoteczne.
- Czy masz poczucie bezpieczeństwa finansowego? Czy dobrze się czujesz z ilością łatwo dostępnych pieniędzy na twoich kontach? Jeśli nie, to nie rozpoczynaj inwestowania.
Źródło: Michał Szafrański, jakoszczedzacpieniadze.pl
5. Ćwicz inteligencję finansową
1. Oswajaj się z cyframi.
2. Zacznij oglądać programy ekonomiczne, częściej słuchaj wiadomości na temat ekonomii i finansów, czytaj pisma i artykuły, które dotyczą tych tematów.
3. Wchodź na portale internetowe banków, towarzystw ubezpieczeniowych, funduszy inwestycyjnych.
4. Zacznij myśleć o finansach.
5. Kontroluj finanse.
6. Przeczytaj przynajmniej jedną książkę o finansach osobistych.
7. Licz w pamięci.
Źródło: Andrzej Fesnak, „Jakie decyzje finansowe podejmują bogaci i dlaczego biedni robią błędy, działając inaczej”, Złote Myśli, 2011
6. Wypracuj dobre nawyki
1. Wpisz na stałe do kalendarza czas dla rachunków (najlepiej pół godziny dziennie).
2. Zbieraj wszystkie dokumenty, paragony, faktury i potwierdzenia płatności. Grupuj je według ustalonych kategorii.
3. Sumuj raz na miesiąc wszystkie wydatki w danej kategorii i raz na rok za wszystkie poprzednie miesiące.
4. Reaguj i zmniejszaj koszty, gdy zauważysz taką możliwość.
5. Raz na rok przeglądaj wszystkie dokumenty finansowe, takie jak umowy kredytowe, umowy najmu, ubezpieczenia, testament i inne. Poprawiaj i optymalizuj, jeśli zauważysz pole manewru.