Od lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku znacznie wzrosła liczba ekshumacji na potrzeby badań DNA, które mogą nierzadko rzucić zupełnie nowe światło na minione wydarzenia. Badania tego typu pozwalają często nawet rozwiać wątpliwości, czy w danym grobie leży właściwy człowiek. Historia pokazuje, że nie jest to przecież takie oczywiste.
1. Krzysztof Kolumb
Wikimedia Commons
Podróżnik i odkrywca zmarł w Hiszpanii w 1506 roku. Pochowano go w Valladolid, jednak już dwa lata później jego ciało zostało ekshumowane i przeniesione do mauzoleum w Sewilli. Ostatecznie w 1542 roku szwagierka Kolumba, Maria de Rojas y Toledo doprowadziła do ponownej ekshumacji i przeniosła jego ciało na wyspę Hispaniola, obecnie teren Republiki Dominikany i Haiti. To jednak nie koniec pośmiertnych podróży odkrywcy. Gdy w 1795 roku wyspę przejęli Francuzi znów wykopano Kolumba i przywieziono do katedry Santa Maria de la Sede w Sewilli. Tam do dziś można odwiedzać jego grób.
Tu jednak pojawia się zagadka, bo w 1877 roku w Santo Domingo odnaleziono skrzynię z ludzkimi szczątkami oznaczoną napisem „Cristobal Colon”. Czy to prawdziwe zwłoki podróżnika? Może podczas wielu transportów doszło do jakiejś pomyłki? Niedawne badania porównawcze DNA między zwłokami z Sewilli i ciałem brata Kolumba pokazały zgodność. Republika Dominikany nie daje za wygraną i zamierza przeprowadzić swoją ekspertyzę udowadniającą prawdziwość znajdujących się na jej terenie szczątków.
2. Rosyjska rodzina carska
Wikimedia Commons
W 1918 roku bolszewiccy rewolucjoniści rozstrzelali ostatniego cara Rosji wraz z całą rodziną. Jednak do dziś tropiciele historycznych tajemnic oraz mitów spierają się o los księżniczki Anastazji. Istnieje pogłoska jakoby miała ona przeżyć kaźń swojej rodziny i uciec. Na podstawie tej legendy w 1956 roku nakręcono film z Ingrid Bergman, w 1997 roku powstał film animowany, który doczekał się także adaptacji musicalowej. Przez dekady nie brakowało także kobiet podających się za cudownie ocalałą dziedziczkę rosyjskiego tronu.
W 1991 roku przekopano masowy grób w Jekaterynburgu i odnaleziono zwłoki Mikołaja II, jego żony i trzech córek. Brakowało ciał dwojga dzieci, syna i córki. Testy DNA potwierdziły, że odnalezione ciała to rodzina Romanowów. W 2007 badacze natrafili na kolejne miejsce masowego pochówku, gdzie udało się, także za pomocą testów DNA, ustalić, że na miejscu złożono ciało Marii oraz Aleksieja. To oznacza, że Anastazja zmarła i to ona leżała zresztą rodziny w miejscu odnalezionym w 1991 roku.
Co jakiś czas pojawiają się w mediach sensacyjne doniesienia o tym jakoby to wcale nie były zwłoki Romanowów lub księżniczka Anastazja jednak przeżyła. Obecny stan wiedzy naukowców jednak nie pozwala potwierdzić żadnych z takich pogłosek.
3. Lee Havey Oswald
Wikimedia Commons
Człowiek, którego nazwisko wciąż budzi ciekawość badaczy historycznych zagadek. W 1963 roku dwudziestoczteroletni były żołnierz, mający za sobą epizod mieszkania w ZSRR, wymierzył karabin w prezydenta Johna F. Kennedy’ego i oddał strzał. Został zatrzymany po półtorej godziny. Podczas zeznań utrzymywał, że jest kozłem ofiarnym, co szybko napędziło rodzące się w związku z zabiciem prezydenta teorie spiskowe. Do dziś znawcy tematu dyskutują zażarcie o tym kto tak naprawdę stał za zamachem. Dodatkowym paliwem była śmierć Oswalda. Dwa dni po zamachu został zastrzelony przez Jacka Ruby’ego, właściciela klubu w Dallas.
W 1981 roku w wyniku jednej z teorii spiskowych zdecydowano się na jego ekshumację. Zwolennicy tej teorii przekonywali, że podczas swojej podróży do ZSRR został podmieniony na radzieckiego szpiega, którego misją było zabójstwo prezydenta. W ekspertyzach nie zgadzało się kilka szczegółów ciała mężczyzny, między innymi lokalizacje blizn. Na podstawie badań dentystycznych stwierdzono, że owszem jest to człowiek, który strzelał do Kennedy’ego. To jednak nie przekonało zwolenników teorii spiskowej, którzy spekulują, że ciało na cmentarzu w Rose Hill także zostało podmienione.
4. Dr. Sam Sheppard
Getty Images
Sprawa tego człowieka zainspirowała kinowy przebój „Ścigany” z Harrisonem Fordem i Tomem Lee Jonesem. W 1954 roku Marilyn, żona Shepparda, została zamordowana w ich domu. Ciężarna kobieta została pobita na śmierć, a jej mąż zeznał, że walczył z mężczyzną, który miał „krzaczaste włosy”. Po nagłośnionym przez media procesie lekarz został skazany na dożywocie, są nie uwierzył w trudną do potwierdzenia opowieść o napastniku. W 1966 roku rozpoczął się drugi proces, ponieważ pierwszy uznano za zdeterminowany uprzedzeniami kreowanymi przez media. Drugi proces przyniósł zwolnienie z więzienia, ale w ciągu straconych 10 lat zmarła matka i ojciec Shepparda. Syn lekarza Samuel Reese, który przez wiele lat starał się o pełne oczyszczenie nazwiska ojca, przekonywał, że stało się to z powodu stresu wywołanego skazaniem lekarza. Sam bohater historii umarł w 1970 roku.
W 1997 roku testy DNA pozwoliły odkryć, że na miejscu zbrodni była krew nie należąca do żony Shepparda. Po ekshumacji lekarza wykluczono, że to jego krew. Do kogo mogła zatem należeć? Dalsze badania wskazały na Richarda Eberlinga, który dwa dni przez feralnym wieczorem mył u małżeństwa okna. W czasie badań przebywał on w więzieniu, skazany za morderstwo z 1984 roku. Zmarł w 1998 roku, do końca pisząc listy do syna lekarza z obietnicami ujawnienia ważnych informacji o sprawie „gdy nadejdzie właściwy moment”.
W 2000 roku sąd zdecydował, że Sam Reese przegrał sprawę ze stanem Ohio o niesłuszne skazanie i uwięzienie swojego ojca.
5. Salvador Dali
Getty Images
Rok 1989 to nie tylko zburzenie Muru Berlińskiego, śmierć cesarza Hirohito, czy na przykład rok emisji pierwszego odcinka serialu „The Simpsons” w USA. To także czas gdy umiera najsłynniejszy twórca surrealizmu – Salvador Dali.
W 2017 podająca się za córkę artysty Maria Pilar Abel Martinez doprowadziła do ekshumacji jego szczątków. Powodem był proces udowadniania rzekomego ojcostwa. Śladem miała być informacja o schadzce jej matki z malarzem w 1955 roku. Dodatkowo kobieta przekonywała, że jest wielce podobna do Dalego (oczywiście odjąwszy słynne wąsy).
Wykonano testy DNA pobranego z maski pośmiertnej surrealisty oraz porównanie z próbkami pobranymi z ciała. Wynik z pewnością nie ucieszył Martinez, ponieważ nie wykazywał ojcowskiego związku z kobietą.