1. Jak działa szczepionka Johnson & Johnson?
Szczepionka Johnson & Johnson to tzw. szczepionka z wektorem wirusowym lub szczepionka wektorowa. Aby stworzyć tę szczepionkę, zespół Johnson & Johnson wziął nieszkodliwy adenowirus – wektor wirusowy – i zastąpił niewielką część informacji genetycznej genami koronawirusa dla białka kolca SARS-CoV-2.
Po wstrzyknięciu tego zmodyfikowanego adenowirusa w czyjeś ramię, dostaje się on do komórek tej osoby. Następnie ludzkie komórki odczytują informacje genetyczne dotyczące białka kolca, a wszczepione komórki wytwarzają i prezentują białko kolca na własnej powierzchni. Następnie układ odpornościowy osoby zaszczepionej „zauważa” te obce białka i wytwarza przeciwko nim przeciwciała, które ochronią tę osobę, jeśli zostanie narażona na SARS-CoV-2 w przyszłości.
Szczepionka z wektorem adenowirusowym jest bezpieczna, ponieważ adenowirus nie może replikować się w ludzkich komórkach ani powodować chorób, a białko SARS-CoV-2 nie może powodować COVID-19 bez reszty koronawirusa.
To podejście nie jest nowe. Firma Johnson & Johnson zastosowała podobną metodę do stworzenia swojej szczepionki przeciwko wirusowi Ebola. Także szczepionka AstraZeneca-Oxford przeciwko COVID-19 jest szczepionką z wektorem adenowirusowym.
2. Jak skuteczna jest szczepionka Johnson & Johnson?
Analiza FDA (US Food and Drug Administration) wykazała, że w USA szczepionka Johnson & Johnson COVID-19 była w 72% skuteczna w zapobieganiu wszystkim przypadkom COVID-19 i w 86% skuteczna w zapobieganiu ciężkim przypadkom choroby. Chociaż nadal istnieje ryzyko, że zaszczepiona osoba może zachorować, wyniki sugerują, że będzie ona wówczas znacznie mniej narażona na hospitalizację lub śmierć z powodu COVID-19.
Podobna próba w Afryce Południowej, gdzie dominuje nowy, bardziej zaraźliwy wariant, dała podobne wyniki. Naukowcy odkryli, że szczepionka Johnson & Johnson jest nieco mniej skuteczna w zapobieganiu wszystkim przypadkom choroby (ogółem 64%), ale nadal w 82% jest skuteczna w zapobieganiu ciężkim przypadkom COVID-19.
Raport FDA wskazuje również, że szczepionka chroni też przed innymi wariantami koronawirusa – z Wielkiej Brytanii i Brazylii.
3. Czym szczepionka Johnson & Johnson różni się od innych szczepionek?
Najbardziej podstawowa różnica polega na tym, że szczepionka Johnson & Johnson jest szczepionką z wektorem adenowirusowym, podczas gdy szczepionki Moderny i Pfizera są szczepionkami mRNA. Szczepionki mRNA wykorzystują instrukcje genetyczne od koronawirusa, aby „powiedzieć” komórkom osoby szczepionej, aby wytworzyły białko szczytowe, ale nie wykorzystują one innego wirusa jako wektora.
Istnieje również wiele praktycznych różnic. Obie szczepionki na bazie mRNA wymagają dwóch zastrzyków. Szczepionka Johnson & Johnson wymaga podania tylko jednej dawki. Ma to kluczowe znaczenie, gdy brakuje szczepionek.
Szczepionkę Johnson & Johnson można również przechowywać w znacznie wyższych temperaturach, niż szczepionki mRNA. Szczepionki mRNA muszą być transportowane i przechowywane w temperaturach poniżej zera lub około zera, a ich bezpieczna dystrybucja wymaga zapewnienia skomplikowanego łańcucha chłodniczego. Szczepionkę Johnson & Johnson można przechowywać przez co najmniej trzy miesiące w zwykłej lodówce, co znacznie ułatwia jej stosowanie i dystrybucję.
Jeśli chodzi o skuteczność, trudno jest bezpośrednio porównać szczepionkę Johnson & Johnson ze szczepionkami mRNA ze względu na różnice w sposobie zaprojektowania badań klinicznych. Chociaż podaje się, że szczepionki Moderna i Pfizer są w około 95% skuteczne w zapobieganiu chorobom wywołanym przez COVID-19, badania przeprowadzono latem i jesienią 2020 r., zanim nowsze, bardziej zaraźliwe warianty zaczęły szeroko się rozpowszechniać. Szczepionki Moderny i Pfizera mogą nie być tak skuteczne przeciwko nowym wariantom, a testy Johnson & Johnson zostały przeprowadzone niedawno i uwzględniają skuteczność szczepionki przeciwko tym nowym wariantom.
4. Czy powinienem wybrać jedną szczepionkę zamiast drugiej?
Chociaż ogólna skuteczność szczepionek Moderny i Pfizera jest wyższa niż szczepionki Johnson & Johnson, nie powinno się czekać aż wybór konkretnej szczepionki będzie możliwy – co i tak jest prawdopodobnie bardzo odległe. Szczepionka Johnson & Johnson jest prawie tak dobra, jak szczepionki na bazie mRNA w zapobieganiu poważnym przypadkom i to jest naprawdę ważne.
Szczepionka Johnson & Johnson i inne szczepionki z wektorem wirusowym, takie jak ta firmy AstraZeneca, są szczególnie ważne dla globalnych wysiłków w zakresie szczepień. Z punktu widzenia zdrowia publicznego ważne jest posiadanie wielu szczepionek przeciwko COVID-19, a szczepionka Johnson & Johnson jest bardzo pożądanym dodatkiem do arsenału szczepionek. Nie wymaga zamrażarki, co znacznie ułatwia transport i przechowywanie. Jest to jednorazowa szczepionka, która znacznie ułatwia logistykę w porównaniu z organizacją dwóch dawek na osobę.
Jak najszybciej trzeba zaszczepić jak najwięcej osób, aby ograniczyć rozwój nowych wariantów koronawirusa.