Ile mamy rzek w Europie? Prawdopodobnie nie da się dokładnie tego określić. Dużo zależy od tego, jakie kryterium przyjmiemy. Rzeką ogólnie nazywamy naturalny, powierzchniowy ciek, który płynie w wyżłobionym przez procesy erozyjne korycie. Słownik PWN podaje, że rzeka to inaczej „masa wody płynąca długim korytem”, a według Słownika Języka Polskiego – naturalny, większy ciek wodny powstały z połączenia potoków lub wypływający z jeziora, źródła lub mokradła, płynący stale lub okresowo i wpływający do morza, innej rzeki lub jeziora.
Czytaj też: Alaska spływa toksycznymi, rdzawymi rzekami. Jesteśmy świadkami nowego zjawiska
Jak więc widzimy, definicji rzeki jest co niemiara. Oficjalnie w Polsce przyjmuje się, że rzeką jest ciek o powierzchni dorzecza co najmniej 100 kilometrów kwadratowych. Takie kryterium całkowicie spełniają praktycznie wszystkie znane nam rzeki w kraju. A co jeszcze możemy na temat tak polskich jak i europejskich cieków wodnych powiedzieć? Przygotowaliśmy dla was subiektywny wybór 10 ciekawostek o rzekach w Europie.
1. Najdłuższa rzeka w Europie
Pod tym względem zapewne nie jest to nic zaskakującego. Wołga płynąca całkowicie przez terytorium Federacji Rosyjskiej jest najdłuższą rzeką w Europie. Liczy 3688 kilometrów długości, a powierzchnia jej dorzecza jest ponad czterokrotnie większa od Polski (ma 1,38 miliona kilometrów kwadratowych).
Czytaj też: Jaka jest najdłuższa rzeka na świecie? Konflikt między Nilem i Amazonką wciąż trwa
2. 8 na 10 z największych rzek znajduje się w jednym kraju
W zestawieniu 10 najdłuższych rzek w Europie aż osiem przepływa przez terytorium Rosji. Wyjątek stanowią jedynie dwie gigantyczne rzeki – Dunaj, który płynie aż przez 10 krajów oraz Dniestr pokonujący obszar Ukrainy i Mołdawii. Przyczyną tego stanu rzeczy jest głównie to, że europejska część Federacji Rosyjskiej ma charakter wybitnie kontynentalny: do najbliższych mórz jest daleko i rzeki muszą pokonywać większy dystans do ujścia.
3. Rzeka, której brzegi znajdują się na różnych kontynentach
Pozostając jeszcze na chwilę we wschodniej Europie, nie można pominąć rzeki Ural. Obok łańcucha górskiego o tej samej nazwie stanowi ona umowną granicę pomiędzy Europą i Azją. Rzeka wpływa do Morza Kaspijskiego na terenie Kazachstanu, sprawiając, że zachodni skrawek tego kraju de facto znajduje się już w Europie.
Czytaj też: Pod lodami Antarktydy natknęli się na tajemniczą dolinę. Kiedyś płynęła tam gigantyczna rzeka
4. Długość Renu jest inna, niż sądzono przez wiele lat
Ren jest jedną z najdłuższych rzek Europy Zachodniej. Stanowi dzisiaj istotny szlak transportowy na pograniczu Niemiec, Francji i Beneluksu. Przez wiele lat błędnie uważano, że jego długość wynosi 1320 kilometrów. Okazało się to efektem rozpowszechnienia pomyłki z lat 30. XX wieku. Podano wówczas długość 1320 kilometrów zamiast tej prawdziwej o 90 kilometrów krótszej. Najnowsze dane wskazują oficjalną długość Renu na 1232,7 kilometra.
5. Dunaj jako jedyna rzeka płynąca „na odwrót”
Przyglądając się dużym rzekom w Europie Środkowej i Zachodniej, dostrzeżemy, że większość z nich płynie na osi północ-południe lub północny zachód-południowy wschód (np. Wisła, Łaba, Ren, Loara, Dniestr itd.). Wyjątkiem jest Dunaj – druga najdłuższa rzeka na kontynencie mierząca 2888 kilometrów długości. Jako jedyna większa rzeka płynie ona z zachodu na wschód. Odzwierciedla się to też w liczeniu kilometrów na niej – zamiast w dół liczone są one w górę cieku.
6. Finlandia ma aż 650 rzek na swoim terytorium
Gdybyśmy mieli wskazać europejski kraj, który może pochwalić się największą liczbą rzek na swoim terytorium, to z pewnością byłaby to nizinna, ale bogata w zasoby wodne, Finlandia. Według luźnych szacunków przez ten nordycki kraj płynie aż 650 rzek, które mają łącznie ponad 22 tys. kilometrów długości. Gdybyśmy wiosłowali cały czas ze średnią prędkością 5 km/h, to potrzebowalibyśmy ponad pół roku na przepłynięcie wszystkich fińskich rzek.
7. Żyronda – największe estuarium w Europie
Ujścia rzek zazwyczaj kojarzymy w formie olbrzymiej delty, gdzie dochodzi do akumulacji osadów rzecznych. Jest również drugi rodzaj ujść mający formę lejków – są to estuaria. Największym tego typu ujściem w Europie jest Żyronda. Znajduje się we Francji, ma 65 kilometrów długości, od 3 do 11 kilometrów szerokości i powierzchnię 635 kilometrów kwadratowych. W Żyrondzie do Zatoki Biskajskiej uchodzi Garonna i Dordogne.
8. Największy wodospad pod względem przepływu znajduje się na Renie
Niewielki, szwajcarski kanton Szafuza może być dumny z tego, że na jego terenie znajduje się wodospad Rheinfall. Pod względem przepływu jest to największy wodospad w Europie. Liczy skromne 23 metry wysokości, ale latem w ciągu sekundy przepływa przez niego aż 600 metrów sześciennych wody! Reński wodospad od średniowiecza był wykorzystywany jako napęd dla młynów – dzisiaj jest niemałą (i głośną) atrakcją turystyczną.
9. Największy akwedukt w Europie
Wydawałoby się, że akwedukty były domeną starożytnych Rzymian. W dzisiejszej Europie wciąż pełnią ważną rolę, ale nie do transportu wody, ale jako alternatywne drogi wodne. Niedaleko Magdeburga w Niemczech znajduje się największy „most kanałowy” nad rzeką. Rozciąga się nad Łabą i łączy Mittellandkanal z kanałem Łaba-Hawela. Skraca on drogę dla statków handlowych pomiędzy Nadrenią i Berlinem. Oddany do użytku w 2003 roku akwedukt liczy prawie kilometr długości, w tym na 228 metrach przebiega bezpośrednio nad wodą.
Czytaj też: Rzeka cała różowa jak Barbie. Wylali hektolitry chemikaliów w imię ekologii i ochrony klimatu
10. Wisła największą tak dziką rzeką w Europie
Wisła, licząc 1022 kilometrów długości, jest najdłuższą rzeką w Polsce (15. w Europie). Okazuje się ona być jedną z ostatnich dużych rzek Europy, która nie została w całości uregulowana. Loara, Ren czy Łaba od wielu dekad są pozbawione dzikich brzegów, piaszczystych łach i szerokiego koryta. Wisła w dużej mierze ostała się do dzisiejszych czasów w formie naturalnej – zwłaszcza jej środkowy odcinek od Zawichostu do Płocka. Niestety górny bieg rzeki na terenie Małopolski od wielu dekad jest całkowicie skanalizowany. Podobnie sytuacja wygląda od Jeziora Włocławskiego aż do Żuław. Niemniej pozostałe unikatowe, pierwotne koryto Wisły jest dzisiaj ważnym korytarzem ekologicznym dla ryb czy ssaków ziemno-wodnych oraz istotnym miejscem bytowania wielu gatunków ptaków.