Twierdzenie Pitagorasa nie jest dziełem Pitagorasa? Zadziwiające znalezisko sięga czasów sprzed jego narodzin

Twierdzenie Pitagorasa to jedno z tych zagadnień, które kojarzy zapewne większość osób uczęszczających na lekcje matematyki. Z ustaleń historyków wynika, że to wcale nie grecki uczony musiał być autorem tego twierdzenia.
Twierdzenie Pitagorasa nie jest dziełem Pitagorasa? Zadziwiające znalezisko sięga czasów sprzed jego narodzin

Założenie, że a2 + b2 = c2 powinno być znane każdemu. Niekoniecznie musiało jednak zostać opracowane przez Pitagorasa. Tak przynajmniej sugeruje znalezisko w postaci  W babilońskiej tabliczki, którą nazwano IM 67118. Jej autor najwyraźniej skorzystał z tej samej zasady, co w przypadku słynnego twierdzenia i w ten sposób obliczył długość przekątnej wewnątrz prostokąta. 

Czytaj też: Prehistoryczne rysunki na środku pustyni. Archeolodzy nie mają pojęcia, kto je stworzył

Obiekt ten pochodzi z 1770 roku p.n.e. Dla porównania, źródła historyczne sugerują, jakoby Pitagoras urodził się około 570 roku p.n.e. To znacznie ponad tysiąc lat różnicy, a przecież nie jest powiedziane, że babilońska tabliczka jest pierwszą w historii ludzkości, na której zawarto założenia twierdzenia greckiego matematyka. Z drugiej strony, nie da się ukryć, iż ten ostatni miał wiele zasług w kontekście popularyzacji swoich założeń. 

Co ciekawe, zapiski poświęcone dokonaniom Pitagorasa są bardzo ograniczone. Jedną z przyczyn tego fenomenu jest to, że wiedza, którą przekazywał swoim uczniom, była podawana ustnie z pokolenia na pokolenie. Wynikało to ze słabego dostępu do materiałów pozwalających na zapisywanie informacji. Sama szkoła założona przez matematyka była tajna, co dodatkowo ograniczało rozprzestrzenianie związanych z nią informacji. 

Wygląda na to, że twierdzenie Pitagorasa było znane Babilończykom już ponad tysiąc lat przed narodzinami greckiego matematyka

Poza wspomnianą tabliczką archeolodzy natknęli się także na inną. W tym przypadku mówimy o przedmiocie pochodzącym z okolic 1800-1600 roku p.n.e. Tabliczka zawiera kwadrat z oznaczonymi trójkątami i stanowi kolejny dowód na znajomość twierdzenia Pitagorasa wśród Babilończyków. Inne koncepcje matematyczne również nie były im obce, co tylko pokazuje, jak rozwiniętą cywilizację stworzyli. 

Czytaj też: Zamieszkiwała Ziemię w epoce brązu. Dzięki wspaniałej rekonstrukcji możemy zobaczyć jej twarz

Z perspektywy czasów współczesnych możemy stwierdzić, że Babilończycy znali związek między długością przekątnej kwadratu a jego bokiem. Zdaniem Bruce’a Ratnera mogła to być pierwsza liczba uznana za niewymierną, co z kolei prowadzi do wniosku, jakoby znali oni twierdzenie Pitagorasa. A już na pewno musieli rozumieć część poświęconą przekątnej kwadratu (d2 = a2 + a2 = 2a2). Wszystko to na długo przed narodzinami Pitagorasa. Z drugiej strony, nawet jeśli to nie on opracował słynne twierdzenie, to nie można mu odmówić istotnej roli w jego popularyzacji. Poza tym, z perspektywy nauki matematyki, samo autorstwa tego twierdzenia nie jest szczególnie istotne – znacznie ważniejsze pozostają jego założenia.