UE już oficjalnie uznała rtęć za substancję wysoce szkodliwą dla ludzkiego zdrowia i środowiska i chce ograniczenia jej wykorzystywania w krajach członkowskich.
Pod koniec kwietnia Rada UE przyjęła nowe regulacje, zastępujące dotychczasowe porozumienie z 2008 roku o zakazie eksportu rtęci. Obecne przepisy zostały dodatkowo poszerzone o restrykcje dotyczące importu tej substancji. UE wprowadzi także ograniczenia co do przechowywania rtęci i odpadów zawierających rtęć oraz zakaz stosowania tej substancji m.in. przy produkcji rzemieślniczej i w procesach wydobywczych srebra czy złota.
Zgodnie z nowymi przepisami ze stosowania rtęci ma się wycofać także stomatologia, gdzie rtęć jest nadal wykorzystywana do produkcji amalgamatów dentystycznych, z których robi się plomby. Od chwili wejścia w życie nowych przepisów nie będzie można wykorzystywać rtęci w plombach dla dzieci poniżej 15 lat, u kobiet w ciąży i matek karmiących, a do 2030 roku ma ona na dobre zniknąć z gabinetów dentystycznych.
„To pokazuje, że unijni prawodawcy zdali sobie sprawę z tego jak groźna jest rtęć, także w stomatologii. To dobra wiadomość, że też w tej dziedzinie odchodzi się od jej stosowania” – uważa Elena Lymberidi-Settimo z Europejskiego Biura Środowiskowego (EBB).
Problem w tym, że nowe przepisy oficjalnie zaczną obowiązywać od 1 lipca 2018 roku. Dlatego unijne organizacje pozarządowe już teraz zaapelowały do dentystów w krajach UE, by przestali stosować produkty zawierające rtęć przynajmniej w leczeniu dzieci i kobiet w ciąży.
„Oficjalny unijny zakaz wejdzie w życie dopiero za rok, ale my apelujemy do europejskich stomatologów o to, żeby zaczęli stosować go już teraz. Stomatologia XXI wieku powinna być wolna od tego typu groźnych substancji” – oświadczyła Charlie Brown ze światowej koalicji na rzecz stomatologii wolnej od rtęci (World Alliance for Mercury-Free Dentistry).
„Te przepisy powinny także zaalarmować europejskich rodziców. Od dzisiaj każdy rodzic dziecka poniżej 15. roku życia powinien domagać się od dentysty leczenia bez udziału rtęci. To samo dotyczy kobiet w ciąży oraz kobiet, które karmią swoje dzieci piersią” – dodaje Philippe Vandendaele ze stowarzyszenia Health Care Without Harm Europe.
„Kraje członkowskie powinny poinstruować dentystów, żeby ci nie czekali do lipca przyszłego roku tylko bezzwłocznie zrezygnowali ze stosowania amalgamatów z rtęcią. Stomatologia jest jednym z głównych źródeł, jeśli chodzi o zanieczyszczenie środowiska rtęcią” – uważa Genon K.Jensen z organizacji HEAL.
Nowe regulacje przyjęte przez UE zamkną dotychczasową lukę prawną pomiędzy legislacją unijną a zapisami konwencji ONZ w sprawie rtęci z 2013 roku, tzw. Konwencji z Minamaty. Konwencja ma na celu ochronę zdrowia ludzkiego i środowiska przed szkodliwym działaniem rtęci i związków rtęci. Jej zapisy regulują m.in. zagadnienia związane z wydobyciem rtęci, handlem produktami ją zawierającymi, emisją rtęci do atmosfery, wykorzystaniem jej w procesach produkcyjnych czy kwestie gospodarowania odpadami zawierającymi rtęć.